بنگالی تا جون آک دیر ئنا بے رحم آ چھول آتا زی آ بوچ ئنا وڑ تار کننگ اسور لکھ آ بنگالیک تاریخ نا گندہ انگا سیلاب نا سوب آن من آتا حساب مش تا شیف آن کھڈ مریسہ ساہ تننگ اسور چھل ہیلی کاپٹر مغربی پاکستان آن بال کریر پاش انگا آسمان نا شیف آن دو تے توروکا بے نپاد و بے نکان آ خدا نا بندغ آک سمجھار کہ دا جاز آک ننے "سائیکلون" نا زور آور آ چھول آتان بچیفنگ کن بننگ او اوفتے شائست علم الو کہ اوفتے کن دا گندہ انگا قدرتی سیلاب آن بھلن مصیبت ہمو غلہ غاک او ارافتے اوفتا ڈغار رودیفک ۔
شیف تار کروکا جون آک اسور و جاز آتا رخ دے ٹکی پاکستان نا گودام آتیٹی تخوک آ پنچ لکھ ٹن غلہ غاتا کنڈ آ اس بنگالیک ہوغسا پٹیسا آہ و زاری کریر ولہ غلہ نا نرخ اوفتا زندگی تے مات تس
1970 نا " سائیکلون" نا ہتروکا تباہ کن سیلاب ئٹی اوفتا جون آک تار کریسا کریر ۔ ولہ نوآبادکار تینا پھڈ ئنا خاخر ئے کھسفنگ کن غلہ غاتے مغربی پاکستان ئٹی رکھوک آ جاگہہ غاتا سر کرے۔
تو عوامی لیگ ئنا سربر شیخ مجیب الرحمن اسلام آباد نا دیم روی ئے خنیسہ دن تو پاتویسک کہ کنے اسلام آباد آن "پٹ سن" نا ریشہ غاتا گند بریک۔
50 سال آن پد دا ہیت ئے منظور پشتین ہندا وڑ یات کریسہ پارے کہ ننے اسلام آباد ئٹی شاغوک آ تارکول نا کسر آتان تینا دتر نا گند بریک مشترکہ دڑد ئتو اوار دا جملہ ئے اینو سیلاب ئٹی ڈبینگوک آ بلوچ و سندھیک اولی دے آن یات کریسہ بریرہ پٹ سن والا تا جان آخر چھٹا۔
ولہ دائسکان ننا معدنیات آک نوآبادکار کن رحمت و ننکن آفت جوڑ او آفت دا سیلاب اف کہ اراٹی ننا جون آک تار کننگ ئٹی او بلکہ آفت ہمو وسائل آکو ارافتا بروک نا نظر خلوک ئے ہندا سوب اودے ننا تار کروکا جون آک نظر بننگ ئٹی افس۔
تو بروک نا منہ ٹکا و خیرات نا سیبو آ تولنگ مف ارافتا اراک محفوظ او اوفک بے ارا مروکاتے کن تینا ارا تا درگہ تے ملیر بے ارا او مھالو آن مسونو اوفتے اوفتا ڈغار ئے النگ آن بچیفر تینا ڈغار آن اوفتے ہجرت کننگ و درپدر مننگ آن بچیفیر۔
فینن دن پاننگ آ حق آٹے کہ "محکوم کن کھل آن قیمی آ گڑا اونا ڈغار ئے زمین ارا اودے غلہ ایتک او اونا وقار و عزت نفس ئنا ضامن ئے "۔
نوآبادکاری نا دور و باری نا خواننگ آن ثابت ئے کہ زلزلہ سیلاب و ایلو قدرتی آفت آک نوآبادکار کن اونا منصوبہ تے شابیت کننگ کن پین کسر ملیرہ مقامی بندغ آتا ہجرت کننگ مقامی آباتی ٹی شابیت پیمانہ غا " ڈیموگرافک " بدلی تا سوب مریسہ "اکثریت " ئے اقلیت ئٹی بدل کننگ نا سوب مریرہ تینا بے ارا و بے آسرا غا ایلم تا کمک مریر و تینا ڈغار ئے بچیفیر۔
مزاحمتی جنز آتیٹی مخالف ئے جنگ ئنا پڑ آ بے سہب (outfight) کننگ آن مھالو انتظامی وڑ ئٹ اودے ناکارہ ( outadminister) ثابت کننگ زیات اہمیت تخک۔
داسہ نا مروکا سیلاب آن پد ہر وار ئنا وڑ ئٹ دا وار ہم بلوچستان ئٹی ریاست نا انتظامی بے سہبی تا "پول" ملنگسہ مونا بسونے ڈیم آک کسر آک و پہل آک کھل پنانو ہننگ و بننگ نا مچ نظام درہم برہم ئے قدرتی آ آفت آتیتو مون تروکا کھل کرپٹ آ ادارہ غاک بے سہب مسونو اوفتان الس ئنا اعتبار پین پنیسا ئے دا ہمو موقع غاک مریرہ اراتم حقیقی آ قوم پرست سیاسی گل و جماعت آتے الس ئنا یام ئٹی مروئی مریک۔
مقامی آ سیاسی گل آتا دا حالیت آتیٹی تینا قوم ئنا سیبو و غمخوار مننگ نہ صرف لس الس ئتو اوفتا خڑکی ٹی ودکی کیک بلکہ الس ئنا بالواسطہ سیاسی تربیت نا ہم اسہ خیسون نا وڑ او موقع ئس مریک۔
نوآبادیاتی تناظر ئٹی Disaster literature آ پٹ و پول کروکا محققین آتا مننگ ئے کہ قدرتی آ آفت آک بھاز وخت جواننگ آ سیاسی آ بدلی تا باعث ہم جوڑ مریرہ انتئے کہ آفت آتیتو مون تننگ ئٹی ریاستی مشینری نا بے سہبی نا بنا آ الس ئٹی وخت آن مھالو ریاستی ادارہ و اوفتا کارکردگی نا بابت مایوسی تالان مریک ریاست نا ترجیح تا سوال آک بڑز مریرہ بندغ آتا غم و غضہ گیشتر مریک۔
ریاست نا اتھارٹی و رٹ چیلنج مریک مایوسی نا شکار مروکاک کمک کن توار خلیسہ کس ئسے نا سیبو کن ہروک مریرہ دا وخت ئٹی کمک اراکان دو بریک دیر آن دو بریک زند و مرگ ئتو مون تروکا بے دوسخواہ غا بندغ آتے داڑتو کاریم مفک دا الس ئتو مضبوط او سیاسی ہمگرنچی جوڑ کننگ نا قیمتی او موقع ئس مریک دن انگا وخت آتیٹی قومی سیاست نا پن ہلوک و بیرک ہرفوکاک مونا بریسہ تینا بندغ آتا کمک مریرہ۔
تو داسہ ارا و فصل آک بھس مننگ او بندغ آتا چھت آک دڑانو ارا تا نشان آک گوئنگانو جون آک دیر ئٹی تار کننگ ئٹی او و حاکم و اونا کاسہ چٹ میڈیا نا مسلہ شہباز گل نا کیلا کننگ و وے کننگ ئے تو داڑان بیدس پین کسر ئس اف کہ تینا تا کمک تینٹ جوڑ مننگ مرے اواری و سنت نا راجی تصور ئے اسٹ ایلو نا کمک مریسہ فوقیت تننگے۔
