دانک

نبشتہ کار: ڈاکٹر اللہ نزر بلوچ

رجانک: سرباز وپا

ماھتاک اسپر ءِ جون 2025 ءِ تاک

نوں ھمک بلوچ اے گپ ءَ سرپد اِنت کہ اے جنگ نہ ایوک ءَ پہ انوگیں پدریچ ءَ بوگ ءَ اِنت، بلکیں پہ آیوکیں پدریچ ءَ مڑگ بوگ ءَ اِنت۔ ھپتاد سال ءَ گیش اِنت کہ پاکستان ءَ بلوچستان ءِ سر ءَ وتی زورگپتی برجاہ داشتگ ءُ پہ وتی ھمے زورگپتی ءِ مھکم کنگ ءَ بلوچ راج ءِ چکچینی ءَ کنگ ءَ اِنت۔ زورگریں پاکستان بلوچ راج ءِ ھر پیم ءَ تباہ کنگ ءِ جھد ءَ کنگ ءَ اِنت۔ پہ بلوچ ءِ ھستمان ءِ ھلاس کنگ ءَ بلوچ ءِ دودمانی چکچینی ءَ کنگ ءَ اِنت۔ پہ پنجاپ ءِ وشھالی ءَ بلوچستان ءِ مادن ءُ گرانھادیں زر ءِ مڈّیاں کم نھاد ءَ لیلام کنگ ءَ اِنت۔ ناشرکاریں پوج ءِ یک بریگیڈیئرے ءِ کِر ءَ بلوچستان ءِ سوبائی سرکار ءِ جوڑ کنگ، مٹّ کنگ ءُ موکل دیگ ءِ واک ھست دانکہ آ پاکستان ءِ زورگر ءُ ناشریں پوج ءُ سرکار ءِ وتگڑیں اسمبلی ءُ سرکار ءِ لس مردمانی جھگیر جوڑ کنگ ءِ نمونگے جوڑ بہ کنت ءُ آئی ءِ رد ءَ بلوچ سرڈگار ءِ زر ءُ مڈّیاں جھان ءِ دلارانی کِر ءَ پہ بھا کنگ ءَ لُٹ ءُ پُل ءِ اے کار ءَ دروگیں کانودی رنگے بہ دنت۔ اے وتگڑیں کار ءَ لھتیں مردم یک وڑ ءَ شریدار اِنت آ وت ءَ بلوچ ءِ ھمدرد سرپد بنت۔ بلے آ گوستانک ءِ تاکدیماں وتی دیم ءَ سْیاہ کنگ ءَ اَنت۔

اکوام متھدہ ءِ چارٹر ءِ ھساب ءَ بلوچ ءَ را وتی وتواکی ءُ آجوئی ءِ ھک ھست۔ پاکستان ءَ 1948 ءَ بلوچستان پہ زور کبزہ کرتگ ءُ ھوار بوگ ءِ نام داتگ کہ ایشی ءِ تہ ءَ ھم آجوئی ءِ ھک ھست، بزاں پہ آجوئی ءِ گرگ ءَ جھد ءِ دُرسیں وڑ ءُ پیمانی کار گرگ ءِ ھک ھست۔ گوستانک ءِ سبک اِنت کہ وھدے وتن دوست پہ وتی سرڈگار ءِ آجوئی ءَ مڑ اَنت گڑا زورگر آیانی بگیری ءَ گوں وتی زوراکی ءِ ھواری ءَ آجوئی ءِ جنگ ءِ نام ءَ دُز، ناشراں وتی باڑھی کن اَنت چہ آیاں انچیں کار کناھین اَنت مردمانی زھنانی تہ ءَ پہ آجوئی لوٹوکاں شک ودی بہ بیت۔

آجوئی زرمبشت ءِ بگیری زورگر ءُ زوراکیں سرکار ءِ کِر ءَ بلوچ راجی آجوئی جھد ءِ دْرچ ءِ گون ءَ روگ ءَ اِنت۔ بلوچ راج گوں جتائیں وڑاں وتی آجوئی جھد ءِ پلہ مرزی ءُ کمک ءَ کنگ ءَ اِنت، چہ ایشی ھمے زانگ بیت کہ بلوچستان ءِ آجوئی جنگ چہ وتی مردمانی کمک ءُ پلہ مرزی ءَ مڑگ بوگ ءَ اِنت۔ مزھب ءِ نام چہ درساں مستر ءُ ارزانی ءَ کار کنوکیں پندلے کہ لس مردماں زوت سانمند کنت۔

چہ گوستانک ءِ نودربرے ءِ بستار ءَ منی گوشگ اِنت کہ راج، وتن دوستی ءُ راج دوستی چہ درسیں مزھب ءُ مزھبی ستک ءُ لیکہ ءَ مزن ءُ جتائیں جوزگے۔ یک سنگتے ءَ من ءَ جھان ءِ چہ درسان مستریں ناشرکاریں گل آئی ایس آئی ایس یا داھش کراسان چیپٹر ءِ یک کتابے ءِ لھتیں تاکدیم دات، اود ءَ آئی ایس آئی ایس کراسان ءِ واھند جی ایچ کیو ءِ زھن سازیں بھرگ ءِ کار ءُ گپ شریں وڑے ءَ پیش کنگ بوتگ اَنت۔ داھش کراسان ءَ پاکستانی پوج ءِ گپ نکل کرتگ ءُ پیش کرتگ اَنت۔ مزھب ءِ پوشاک ءَ چیریں زوراک ءُ ناشریں ٹولی ءِ اے کتاب سدکاں چہ پاکستانی پوج ءِ پرمان ءَ شنگ بوتگ۔ دین ءُ مزھب ءِ دژمنیں اے ناشرکاریں ٹولی ءَ وتی کتاب ءَ بلوچستان ءُ ھیبرپکتونواہ ءِ مردم کاپر لیک اِتگ اَنت۔ بلوچ ءُ پشتون انسانی ھکانی گلانی سروک ھم کاپر لیک اِتگ اَنت۔ اے کتاب انچیں وھدے ءَ شنگ کنگ بوتگ کہ ھمے وھد ءَ آئی ایس پی آر ءِ جارکش ءَ بلوچ آجوئی زرمبشت ءُ انسانی ھکانی سرگرمیں سروکانی بگیری ءَ یک پریس کانپریسے کرتگ اَت ءُ اود ءَ پہ یزیدی لشکر ءِ دروگ ءُ وتساچیں گپانی باور کناھینگ ءَ مزھبی نیمون پیش کنگ ءِ جھد کرتگ اَت۔ پہ اے کتاب ءِ شنگ کنگ ءَ وتگڑیں داھش ءَ ھما اسکرپٹ دیگ بوتگ اے ھما اسکرپٹ اِنت کہ آ ڈی جی آئی ایس پی آر ءَ وتی پریس کانپرنس ءَ گپ جتگ اَت۔ بلوچ اے مکاریاں شریں وڑے ءَ سرپد اِنت۔

”اسلامی تاریخ و ثقافت“ نامیں کتاب ءَ نبشتہ کنگ بیتگ کہ ھزرت مھمد ﷺ وت گوش اِیت جی من پھر بنداں من اربے آن ءُ من پھر بنداں من اربانی تہ ءَ کریشے آں۔ کتاب ءِ نبشتہ کار ءَ ھمے گالرد گیش کرتگ ءُ نبشتگ کہ یک جاھے ءَ نبی کریم ءَ گوشتگ کہ من پھر بنداں منی زبان اربی اِنت۔ چہ اے گپ ءَ ھمے زانگ بیت کہ زمین، راج ءُ زبان ءِ گون ءَ مھر چہ سْیاسی ءُ مزھبی لیکہ ءُ جیڑہ ءَ جتا یک زیبائیں ابرمی جوزگے۔ جھان ءِ کجام ھم مزھب ءُ سْیاسی چاگرد وتن ءُ راجدوستی ءَ پھر ءِ گپے سرپد بیت۔

آئی ایس پی آر ءُ داھش ءِ انوگیں ھواریں گپ بلوچ ءُ پشتون سْیاسی ءُ انسانی ھکانی کارکن ءُ سروکانی بگیری ءَ جنگ ءِ جار اِنت۔ سرجمیں جھان ءَ دیستگ کہ کجام وڑ ءَ اراک ءَ داھش ءِ باڑھی کشندھاں اسلام ءِ شرپمندیں نام ءِ سر ءَ یزیدی جنین بندیگ کرتگ ءُ بازاراں بھا کرتگ اَنت ءُ گوں کسانیں زھگاں بدکاری کرتگ ءُ وتی رستری پیش داشتگ۔ گوستانک شاھد اِنت کہ پاکستانی پوج وت ھم اے ناشریں کار ءَ کنگ ءَ بوتگ۔ پاکستانی پوج نوں بلوچستان ءُ ھیبرپکتوانواہ ءَ ھوار ھمساھگیں ڈیھانی بگیری ءَ وتی کاسگ چٹیں داھش ءَ کار گرگ ءَ اِنت۔ بلے پاکستان ءِ ناشریں پوج چہ بلوچ راج ءِ گوستانک، تب ءُ چاگردی بنیاد ءَ نابلد اِنت۔ بلوچ ءِ کِر ءَ کسے مھمان بہ بیت ءُ بئیت گڑا بلوچ چہ وتی وس ءَ گیش آئی مھمانوازی ءُ ھزمتگاری ءَ کنت، بلے اگاں کسے دژمن بہ بیت ءُ بئیت گڑا بلوچ آئی ءَ گوستانکی پروشے ءِ نشانگ کنت، اے گوستانک ءَ مرچی ھم بلوچ چہ وتی ءُ چہ وتی دژمن ءِ ھوناں نبیسگ ءَ اِنت۔

پاکستان ءِ ناشریں پوج ءِ باڑھی ھمے داھش کراسان ءِ رستر ءُ زوراکیں کشندھاں لھتیں سال پیش مستونگ ءَ میلاد النبی ءَ کینگ ءِ بنیاد ءَ مئے درزنانی کچ ءَ سادگیں بلوچ شھید کرتگ اَنت ءُ پد ءَ مستونگ ءَ ھم زھگانی وانگجاہ ءِ سر ءَ اُرش کرتگ ءُ مئے زھگ شھید ءُ ٹپی کرتگ اَنت۔ ھمے وڑ ءَ آیاں شال ءَ سردار بھادر ھان ویمن یونیورسٹی ءَ کودکیں نودربرانی بروکیں بس گوں تراک ءَ تباہ کرتگ ایشی آسر ءَ بازیں جنکیں نودربر شھید ءُ ٹپی کرتگ۔
اگاں لھتیں سال ءَ پشت ءَ بہ چار ایں گڑا ھمے ناشریں داھش ءَ شال ءَ وتکش تراکے ءَ پنجاہ ءَ گیش وکیل شھید کرتگ ءُ چہ ایشی ءَ گیش ٹپی کرتگ۔ دو سال پیش ھمے ناشرکاریں داھش ءَ دشت، اسپلنجی ءَ یک بلوچیں شپانکے کشتگ ءُ پد ءَ لاش ءِ سر ءَ بمب تراک کرتگ باز مردم کشتگ ءُ ٹپی کرتگ۔

انوں داھش ءَ ھمے کارمندانی رد ءَ مستونگ، لکپاس ءِ نزیک ءَ بی این پی ءِ نندانک ءَ وتکش اُرش کرتگ بے سوب بوتگ ءُ وتکش ارشکار جھندم ءَ شتگ۔ ناشرکاریں پاکستانی پوج بلوچ جھدکارانی توان لیکہ ءَ شر بہ زانت ءُ آئی ءَ سرپد بوگ لوٹ ایت۔ چو گوست ءِ وڑ ءَ اے رندی آئی اے مزھبی ھیلہ کار نہ دے اَنت۔

بلوچ گوں وتی دین ءَ ایمانداری ءَ ھمگرنچ اَنت، مزھب ءُ ٹکی رواداری ءُ بلوچ بوگ ءِ سر ءَ پھر بندگ چہ کس ءَ چیر نہ اِنت۔ من گوں بلوچ راج ءَ دزبندی کن آں کہ کُج ءَ ھم ناشرکاریں پوج ءِ باڑھی اے دین ءُ انسانیت ءِ دژمن داھش ءِ ناشرکاراں گند اِت گڑا آیانی بابت ءَ زوت بلوچ سرمچاراں سرپد بہ کن اِت دانکہ چو پاکستانی پوج ءِ وڑ ءَ آ ھم ھلاس کنگ بہ بنت۔

نوں مکاریں دژمن چہ کیسگ بروکاں بگر داں مزھبی باپاراں درساں سنگت کنگ ءُ آیاں بلوچ راجی آجوئی زرمبشت ءِ بگیری ءَ کار گرگ ءَ اِنت۔ اے آئی آدت اِنت۔ بزانکہ اے باڑھی کشندہ داھش کراسان ءِ جاھل اے وتگڑیں جھادیاں گوں اسلام ءُ اسلامی ھمگرنچیاں ھچ سْیادی نیست۔

بلوچستان ءَ پوج ءِ سروک لشکری اسٹیبلشمنٹ ھم پھازداریں پالیسانی واکدار اِنت ءُ اے نزام ءَ دیم ءَ بارت۔ وھدے کہ داھش ءَ چہ اے پالیسی ءَ پیش وتی بنیاد ایر کرتگ۔ اے ھما گل اِنت کہ ایشی درسیں گل ءِ بنیاد پنجاپ ءُ راولپنڈی ءَ اِنت، بلے ایشی درسیں ناشریں کاروائی بلوچستان، ھیبرپکتونواہ ءُ سند ءَ بوگ ءَ اَنت۔ پاکستان ءِ پھازداریں ادارھانی سر ءَ وھدے جھانی زور کئیت یا چہ ھمساھگیں ڈیھانی نیمگ ءَ گڑا پوج وتی جوڑ کرتگیں اے وھد ءِ بنّامین ناشرکاریں گل آئی ایس آئی ایس کراسان ءَ پوج ءِ پرمان ءِ رد ءَ بلوچستان ءِ وتگڑیں سرکار ءِ پارست ءَ پھازداری ءُ کمک دنت۔ چہ سرکار ءَ پگار گروکیں بازیں وتگڑیں ٹکی سروکاں بلوچ راج ءِ تہ ءَ وتی بیسہ ھلاس کرتگ۔ آیاں ریاست ءِ نیمگ ءَ داھش ءِ کارکنانی پناہ ءُ پھازداری ءِ زمہ واری دیگ بیتگ اَنت، آیاں نوں بلوچ ءِ ھمک زھگ زانت کہ اے پگار واریں نوکر کے اَنت۔

من گوں بلوچ راج ءَ دزبندی کن آں کہ پاکستان ءِ مکاراں بہ زان اَنت، دژمن ءِ جتائیں پندل ءُ ھیلھاں روچ پہ روچ نزور کنگ ءِ جھد ءَ بہ کن اَنت۔ مئے بگیری ءَ پندل سازی کنگ بوگ ءَ اِنت گڑا اے جاوراں مارا ھمے لوٹ ایت کہ وتی میان ءَ اتھاد، ھمگرنچی ءُ نزیکی مھکم کنگی اِنت۔ بلوچستان ءِ نہ ترسیں پُسّگ کُج ءَ ھم ھست ءُ گوں زندگی ءِ کجام بھرگ ءَ ھمگرنچ اِنت، دژمن ءِ اے پندلاں پاشک بہ کنت ءُ مئے راجی آجوئی ءِ پھازدارانی کمک ءَ بہ کنت۔