نبشتہ کار: سرباز وپا
” کیچ منی تُنّیگیں دل ءِ ارواہ “
کیچ ءِ پْراہ ءُ شاھگانیں دمگ ءَ کیچکور ءُ نِھنگ ءِ وڑیں نامداریں کَور، ھر گْور ءَ چماں شانک دے سرسبز ءُ میزریں مچگدگ اَنت۔ چہ دمگ ءِ شھراں ابید وھدے زامران ءِ نیمگ ءَ ھم چماں شانک دے کوھانی بھشت گونگیں باگ ءُ بوستان، کُلبر، مزنبند ءُ سیائجی ءِ وڑیں ماتکوہ، میرانی گْورم ءِ شکار جاہ، کوہ ءِ مراد ءِ زیارت ءِ وشیں روچانی چوگان ءُ سداں تاھیر بکشیں ندارگاں بے مٹّ اِنت، بلے وھدے کہ مردم کیچ ءِ بارو ءَ جیڑ اِیت گُڑا کیچ ءِ بنجائی شھر تربت مردم ءِ دیم ءَ چو زیبائیں جلواھے ءَ میلانک بیت۔ اگاں مردم تربت ءَ ندارگ کنگ لوٹ اِیت گڑا شھید پِدا اھمد چاراہ الّم دیدگانی زد ءَ مِکّ بیت۔
چی ءَ کہ شھید پِدا اھمد چاراہ سیاسی گھگیری ءِ چیدگ اِنت۔ آ ھمے چیز ءَ پیشدار اِیت کہ اِد ءَ سیاست بوتگ، سیاست ھست ءُ سیاست انگت بیت۔ ھیر آ جتائیں گپّے ءُ ھمُک لیکہ ءِ مردم کئیت ءُ ھمے چاراہ ءَ سنگر کنت ءُ وتی سیاست ءَ ساڑاھگ لوٹ اِیت۔ آ پارلیمانی سیاست ءِ پُجّاری بہ بہ اَنت، بلوچستان ءِ چہ پاکستان ءَ آجوئی لوٹگ ءِ سیاست بہ بیت یا چاگردی ءُ مردمی ھکّانی لوٹ ، اے چاراہ ءَ ھر پیمیں اوگام اِش کُرتگ۔
چہ آدگہ سیاسی گھگیراں ابید چہ زوراکیاں سانمند بوتگیں مردماں ھمے چاراہ ءِ سر ءَ نشتگ ءُ وتی چمانی ارس شلینتگ اَنت۔ کسے ءَ وتی شھیدیں زھگ ءِ لاش ھمے چاراہ ءِ سر ءَ اِیر کُرتگ ءُ گریتگ یا کسے ءَ وتی براس، جود ءُ پس ءِ اکس گون بوتگ ءُ ھمے چاراہ ءِ سر ءَ گریتگ ءُ وتی دل سُبک کُرتگ ءُ پہ اِنساپ ءِ لوٹ ءَ توارے چِست کُرتگ۔
مردم پمیشکا شھید پِدا اھمد چاراہ ءَ کاینت ءُ توار چِست کن اَنت کہ شھید پِدا اھمد ءَ مردم پہ گھگیری کنگ ءَ توار جتگ ءُ یکجاہ کرتگ اَنت، مردمان ءَ گھگیری ءِ راہ پیشداشتگ ءُ گھگیری کنگ ءِ سکین داتگ۔ لگوریں دُژمن چہ آئی اے کِرد ءَ تُرس آماچ بوتگ ءُ ھمے سرپد بوتگ کہ اگاں من پِدا ھمد ءَ شھید کناں گُڑا ھکّ ءُ راستی ءِ توار پہ مدامی گُٹگیر بیت ءُ کس توار چست نہ کنت، بلے آئی ءَ نہ زانتگ کہ پِگر پہ کُشت ءُ کوش ءَ ھلاس نہ بہ اَنت بلکیں گیش مُھکم بہ اَنت۔
شھید پِدا اھمد وتی زند ءَ ھم گھگیری ءِ سروک بوتگ ءُ چہ نمیرانی ءَ پد ھم شھید پِدا اھمد چاراہ گھگیری ءِ چیدگ زانگ بیت۔ ھیر آ گپّ ءَ بِل کہ شھید پِدا اھمد ءِ لھتیں سنگتاں چہ آئی نمیرانی ءَ پد وتی سنگر مٹّ کُرتگ ءُ مرچی پارلیمانی سیاست ءِ بھر ءُ دُژمن ءِ دست ءَ گیش مُھکم کنگ ءَ اَنت۔
اگاں مردم شھید پِدا اھمد چاراہ ءِ بابت ءَ جیڑ اِیت گُڑا ھمے گندگ بیت کہ شھید پِدا اھمد 2 مئی 1988 ءَ شھید کنگ بوتگ۔ گُڑا شھید پِدا اھمد چاراہ ھمے گپّ ءِ منّانک اِنت کہ کیچ ءِ دِلبند ءِ سیاسی دودمان ءَ کم چہ کم چل سال ءَ بُرز اِنت۔ اے مْیان ءَ باز موسم مٹّ بوتگ بلے سیاسی گھگیری ءَ انگت ءَ کم نہ کُرتگ ءُ روچ پہ روچ توانمند بْوان اِنت۔ شھید پِدا اھمد چاراہ ھمے گپّ ءَ پیشدار اِیت کہ گھگیری زندمان اِنت۔
ھمے کیچ ءِ دلبند ءَ بلوچ راج ءِ راجی ءُ آشوبی رھشُون شھید واجہ گُلام مھمد، شھید بانُک کریمہ، شھید کمبر چاکر، شھید رزاک گُل، شھید الیاس نِزر، شھید امداد بجیر ءَ ھوار ایدگہ باز نمیرانیں سنگت ھمے جاہ ءَ گھگیری کنگ ءُ توار چست کنگ ءَ گندگ بوتگ اَنت۔ بلوچ ءَ را بس بلوچ بوگ ءِ سکین اِش داتگ۔ بزاں اے دھر ءِ سیاست ءَ دین ءُ مزھب، ٹکّ ءُ بولک، مرد ءُ جنین ءِ پرک ءُ پیر ھلاس کُرتگ ءُ دُرسیں مردم بلوچ بوگ ءِ بُنیاد ءَ یکجاہ کُرتگ اَنت۔
ھمے گھگیری لڑ ءِ تہ ءَ یک نوکیں نامے گِندگ بوگ ءَ اِنت آ نام شیرزالیں ڈاکٹر شلی بلوچ اِنت۔ ڈاکٹر شلی 1990 ءِ دْھک ءَ کیچ ءِ میتگ شاپُک ءَ ودی بوتگ، اے ھما وھد اِنت کہ کیچ ءِ دلبند ءَ سیاسی گھگیری برجاہ بوتگ۔ وھدے کہ آ وتی باسمائی ءِ اُمر ءَ سر بیت گُڑا ھمے گِند اِیت کہ مردم روتاک وانگ یا ریڈیو گُوشدارگ ءُ جھانی جاورانی سر ءَ گپّ کنگ ءُ سیاسی چِست ءُ ایر ھست۔ ڈاکٹر شلی ءِ وش بھتی ھمیش اِنت کہ آ چہ وتی میتگ ءِ وانگجاہ ءَ وانگ ءِ سرجم کنگ ءَ پد وھدے کہ پہ گیشیں وانگ ءَ تربت شھر ءَ روت گُڑا ھم آئی وتی گِس بیت، پمیشکا آئی ءَ چہ گِس ءَ در کپگ ءِ گم انچو نہ تور اِیت۔ چہ تربتءَ پد شال ءَ ھم روت ءُ وان ایت۔
تربت شھر ءَ وانگ ءِ وھد ءَ ھمک روچ سیاسی اوگامانی تواراں اِش کنگ ءَ بیت۔ اے وھد ءَ جنکیں زھگانی دل ءَ پہ وانگ ءَ ھُدوناکی یے ودی بیت ءُ باز پِت ھم چو بچکیں زھگانی وڑ ءَ وتی جنکیں زھگاں پہ وانگ ءَ آدگہ شھراں دیم دیان کن اَنت دانکہ مئے جنک بْوان اَنت ءُ بودناک بہ بہ اَنت۔ چوناھا نودربری ءُ ورنائی ءِ زمانگ ءَ نودربرانی دلانی تہ ءَ نوک نوکیں واھشت ءُ جوزگ ودی بیت ءُ پہ کسانیں کارے ءَ ھم سانمد بہ اَنت، یا وتی کسانیں زانت ءُ کارے ءِ دیم ءَ آرگ ءُ آشکار کنگ ءِ واھگدار بیت کہ مردم من ءَ بہ ساڑا اَنت، بلے ڈاکٹر شلی چہ اے دُرساں گِستا بیت۔ بلکل سادگ تب ءُ بے تواریں جنکے بیت، آ ھمے بے سریں شوک ءُ جوزگانی رندگیری ءَ نہ کنت۔ گوں کسی کار ءَ دزمانجنی نہ کنت، گوں کسی چِست ءُ ایراں ھوار نہ کپ اِیت، بس ھمے جیڑ اِیت کہ من ءَ شرّیں مردمءُ راجی ھزمتگارے بوَگی اِنت۔ بس وتی وانگ ءَ وھد دیاں کنت۔
اے وَ جھان ءِ دستور اِنت کہ آئی ءَ دیم ءَ یا باپُشت ءَ مردم توانگر، مجاز، بے پرواہ ءُ دگہ چے چے نام دے اَنت، بلے گوھر ءُ تمردیں بالاد اے توامیں گپّاں مانیارنت ءُ وتی لیکہ ءُ مکسد ءِ رُودینگ ءَ دیمونی دے اَنت دانکہ اَچ من پد منی لیکہ سنٹ مہ بیت ءُ آ راج ءِ ھر زھگ ءِ زندمان ءِ بھر بہ بیت۔ ھمے لیکہ ءِ پدرنداں شیرزالیں شلی رھادگ بیت ءُ ھمے جیڑ اِیت کہ من ءَ یک جوانیں اِنسانے جوڑ بوَگی اِنت۔ آ ھمے مار ایت کہ اے بے سریں شوک ءُ پوتاری ھچ درد ءِ دوا نہ بہ اَنت، اگاں مردم ءَ شریں کردے بہ بیت گُڑا کردانی واھُنداں وھد وت پیشدار ایت ءُ راج ءِ تہ ءَ یک سُتکے ءِ واھُند کنت۔
اے وھد ءَ سیاست پُرزور بیت ءُ وانگجاہ، چہ وانگجاہ ءَ ڈن سیل ءُ سواد جاہ، پُرس ءُ نادْراھجاہ، سانگ ءُ سور جاھاں بہ گِر داں ھمک جاہ ءَ سیاسی چِست ءُ اِیرانی سر ءَ باوست کنگ بیت، بلے آ چوشیں چیزاں سکا دلگوش نہ دنت۔ اے چاگرد ءِ تہ ءَ دُرسیں بھرگانی سیاسی کرداں چاران کنت، پمیشکا سیاست چو گیم ءِ وڑ ءَ اِنت ءُ آئی پیچ ءُ تاب مانگیشتگ اَنت۔ چی ءَ کہ سیاست مردماں یکجاہ ءُ سند ءُ سیل ھم کنت۔ سیاست مردم ءَ دوست ءُ پد ءَ دژمن ھم کنت۔ سیاست مردم ءَ یک برے بُرزا بارت ءُ پد ءَ چگل ھم دنت۔ سیاست مردم ءَ توسیپ کنت ءُ پد ءَ ڈوبار اِیت۔
آ اے دُرسیں چیزّاں گِند اِیت گُڑا پمیشکا آئی ءَ لیڈری ءِ شوک نہ بیت۔ چاگرد کہ ھما داب ءَ جُنزان اِنت آ وت ءَ چہ چاگرد ءَ سِست نہ کنت۔
شلی اے گپّ ءَ زانت کہ منی سرڈگار چہ مادن ءَ چینچو سرّیچ اِنت، آ زانت کہ منی پیشی رپتگیں کماشاں پہ وتی سرڈگار ءِ رکّینگ ءُ دری دُژمنانی دارگ ءَ چونیں دیمونی داتگ۔ آ چہ بلوچ ءِ شیرزال بانڑی ءُ بی بی گل ءِ جنگی کسّھاں ھم شرّیں وڑے ءَ سرپد بیت۔ آ میکسم گورگی ءِ گِدار ” مات/ماں“ ءَ ھم وان ایت ءُ لیلا ھالد، لکشمی بائی ءُ آدگہ جھانی شیرزالانی بابت ءَ زانت کہ آجوئی جُنزانی تہ ءَ شیرزالانی کردے چے اِنت۔
آ اے نوکیں وھد ءَ کردستان ءِ آجوئی جنگ ءَ گوں وتی چمّاں گِندگ ءَ اِنت کہ اُود ءَ کُرد جنین چوں سلاہ بند ءُ گوں وتی مردیناں ھمراہ ءُ پہ سرڈگار ءِ آجوئی ءَ جنگ کنگ ءَ اِنت۔ انچو چیزانی گِندگ ءَ پد ھم آئی کس جزباتی کُرت نہ کنت کہ آ گھگیری ءِ پیسلہ ءَ بہ کنت۔
آ بس لُمہ کریمہ ءَ وتی آئیڈیل سرپد بیت ءُ شھید لُمہ کریمہ ءِ رندگیری ءَ کنان کنت۔ شھید لمہ ءَ وان اِیت ءُ آئی ءَ گُوشدار اِیت، شھید لّمہ ءِ وڑ ءَ گوں لبزانک ءَ ھمگْرنچ بیت۔ بلے داں ھدّے ءَ وت ءَ لُمہ کریمہ ءِ پگر ءِ گون ءَ گوں دلجمی ءَ ھمراھداری کُرت نہ کنت، آ ھمے جیڑ اِیت کہ اے کُجام درد اِنت کہ بانک ءَ را پہ اے وڑیں دیمونی ءِ دیگ ءَ جُنزگ ءَ پرماھگ ءَ اِنت؟ اے کُجام درد اِنت کہ چاگرد ءِ تژناں اُوپار کنگ پرمائیت؟ بانک کریمہ ءَ آ بار کہ وتی کُوپگاں زُرتگ سکا گْرانیں بارے ءُ اِشی کس پیلو کُرت نہ کنت۔
آ ھمے گِند اِیت کہ بازیں مردُماں کریمہ بوگ ءِ جُھد کُرتگ ءُ مُردگ بات ءُ زندگ بات ءِ اوگام جتگ، یا وت ءَ مردمی ھکّانی پانکجن لیک اِتگ ءُ دیم ءَ اتکگ اَنت ءُ پد ءَ چہ وھد ءِ تْرندیں تیلانکاں پہ مدامی بے توار بوتگ ءُ کس آیانی سوج ءَ ھم نہ دنت۔
اے دُرسیں چیزّانی گِندگ ءَ پد آ گوں وتی جند ءَ یک جنگے بِنا کنت۔ وتی دل ءَ وت شَر ءُ وت کازی بہ بیت کہ شلی سکا بہ جیڑ ءُ اُوپار کن کہ اے زْرمبشتانی بھر بوَگ ارزانیں کارے نہ اِنت، بلکیں اے جیڑگ ھمک روچ آئی ءَ تہ ءَ وراں کنت کہ تئی وڑیں وانندگیں مردمے دُرسیں چیزّانی سرپد بوَگ ءَ پد ھم بے تواری ءَ زوراکی ءَ ندارگ بہ کنت؟ بلے انگت ءَ اے گْرانیں بار ءِ زورگ ءَ چک ءُ پد بیت ءُ زُرت نہ کنت۔
بلے چے کن ئِےاے دمک ءُ درانی چیھانٹ ءُ ارسانی ھار آئی ءَ را اِیمن بوَگ ءَ نیلگ ءَ اَنت۔ نوں آ لاچار اِنت کہ بلوچ ءِ زالبولان ءَ ھمے سکین ءَ بہ دنت کہ شُمارا شھید لُمہ کریمہ ءِ رندگیری کنگی اِنت۔ زالبول ھم اِنسان اَنت، زالبول ءَ را ھکّ ھست، زالبول ھم گھگیری کُرت کنت، زالبول وتی پس ءُ براسانی ھمراہ بوت کنت۔ ڈاکٹر شلی ءِ ھمے جُھد ءَ بلوچ راج ءِ تہ ءَ یک مزنیں اُوستے ودی کُرتگ۔ مرچی آ یک مُھکمیں توارے ءِ واھُند اِنت۔ آئی ءِ توار ءِ ارزِشت بلوچ وومن پورم ءِ نیمگ ءَ شھید لُمہ کریمہ ءِ یات ءَ آواران ءِ ھند تیرتیج ءُ مالار، کیچ کولواہ ءِ دمگ ڈنڈار ءُ بلور ءَ مراگشانی دْرچ ءَ زانگ بوت۔ آئی ءِ توار ءَ ھمے بے آسرات ءُ پدمنتگیں ھندانی تُرس آماچیں مردم یک برے پد ءَ یکجاہ کُرت اَنت۔
اگاں من گوں وتی اے دوئیں دانکاں بانُکیں شلی ءِ کریمائیں کِرد ءِ سر ءَ چینچو گپّ بہ جناں کم اِنت، پرچا کہ آ ھما کاروان ءِ مُساپِر اِنت چہ آئی ءَ پیسر ھما کِشگ ءَ کریمہ ءِ پدرند گِندگ بہ اَنت۔ اے راہ ءُ رھسراں راستے کہ ھزاراں جیڑہ ءُ جنجال، شرتگ ءُ تُوپان ودی بیت، بلے کریمائیں بالاد اے توامیں اڑانداں کِمار نہ کن اَنت ءُ وتی گاماں پہ منزل ءِ پاند ءَ شھار دے اَنت، جزماں بانُکیں شلی ھم اے توامیں جیڑہ ءُ جنجالاں چو کریمہ ءَ پہ بچکند وش آتک کنت ءُ پہ وت چیدگیں کِردے ٹھین اِیت۔ آئی کِرد ءِ شھکور چو کیچکور ءُ نِھنگ ءَ ھُشکاوگیں دِلاں سیراپ ءُ بھار ءِ اُوست ءُ اُمیت ءَ گیش سنزینیت۔ ھمے کلوہ، ھمے مِستاگ ءِ مُھکمیں توار ءَ من گُڈّی ءَ گوں اے شَیر ءَ دْروت ندْر کن آں۔
چراگاں بل کہ بلان اَنت تھار لُنجیں شپاں
بہ چار ژُرن ءِ گلیں کیمت ءَ نِدارگ کن
دو گام دیم ءَ برو تو بہ چار دُگنیا ءَ
دو گام پُشت ءَ وت ءَ انگت ءَ نِدارگ کن
