نبشتہ کار: ڈاکٹر مبارک الی
پرانسیسی آشوب ءَ کہ اود ءَ سیاسی ءُ چاگردی آشوب آؤرتگ آیاں پگر ءُ لیکہ ھم ودی کرتگ۔ پرانس ءَ نیشنل اسمبلی ءِ ھما کارکن کہ راستیں نیمگ ءَ نندوک بوتگ اَنت آ کوھنگ دوستیں لیکہ ءِ منوگر بوتگ اَنت ھما کہ چپی نیمگ ءَ نندوک بوتگ اَنت آ کارکن آشوب ءُ ریڈیکل لیکہ ءِ منوگر بوتگ اَنت۔ ھمے سوب ءَ راست ءُ چپیں دست ءِ سلاہ اے دوئیں لیکہ پدر اَنت۔ اے دوئیں ٹولیانی کوھن دوستی ءُ دیمروئی دوستیں لیکہ ءِ تہ ءَ پرک اَت۔
اے دوئیں لیکھانی ھواری ءَ سیمی لیکہ جاورانی ھساب ءَ ودی بوتگ کہ آ آزات ھیالی ( لبرل ازم ) گْوشگ بوتگ۔ لبرل لیکہ مردم چہ چپ ءُ راستیں دست ءَ جتا بوتگ ءُ یک جتائیں راھے گچین کرتگ۔ اے آشوب ءِ منوگر ھم نہ بوتگ اَنت نہ اے گْوست ءِ درسیں ربیت یا ادارھان ءَ ھلاس کنگ لوٹ اِتگ ، بلے آیانی لیکہ ھمے بوتگ کہ پہ چاگرد ءِ دیمروئی ءَ اگاں چونیں ادارہ یا ربیتے پیش کپت آئی اڑاند دور کنگ لوٹ اِیت۔ اے یک نیمگے ءَ گْوست ءِ سیادی ءَ ھم برجاہ دارگ لوٹگ ءَ اِت اَنت ءُ بلے باندات ءِ دیمروئی ءِ منوگر اِت اَنت۔
دومی نیمگ ءَ چاگرد ءَ آشوب ءِ پارست ءَ مٹ کنگ اش نہ لوٹ اِتگ بلے چاگرد ءِ دیمروئی ءُ مردمانی آجوئی ءِ لوٹ اِش کرتگ کہ چاگرد سرجم ءَ آجو بہ بیت دانکہ یک مردمے وتی ساچشتی بودناکی ءَ پدر کرت بہ کنت۔ اے راہ ءَ ھچ وڑیں سیاسی یا چاگردی اڑاند مہ بیت۔ اے چاگرد ءَ مردم ءَ بنیادی ھک دیگ بہ بہ اَنت۔
انگلستان ءَ نوزدھمی دھک ءَ نپ دوست ( یوٹلیٹرین ) زرمبشت ودی بیت ایشی آزاتیں ھیال دیم ءَ آؤرتگ اَنت۔ اے زرمبشت ءِ بنیادی مول ھمے بوتگ کہ سَلاہ ءِ پارست ءَ چاگرد مٹ کنگ بہ بیت ءُ انچیں چاگردے ودی بہ بیت کہ ایشی تہ ءَ گیش ءَ چہ گیش مردم وش ءُ وژدل بہ بہ اَنت۔ اے زرمبشت ءِ ھیال ھمے بوتگ کہ آ ربیت کہ کوھن بوتگ اَنت آ ھلاس کنگ ءُ نوکیں ربیتانی بنھشت ایر کنگ بہ بیت دانکہ چاگرد دیمروئی بہ کنت۔ اے زرمبشت ءِ درساں مستریں زور کانود ءِ شر کنگ بوتگ۔ ھما کانود کہ پہ چاگرد ءِ شر ءُ مٹ کنگ ءَ ھژدری ھیال بوتگ کہ پہ مردمانی سسا ءِ مٹ کنگ ءَ جوان گندگ بوتگ۔
ایشی کچ ءَ پرانس ءَ آزات ھیالی ( لبرل ازم ) ءِ زرمبشت ھما وھد ءَ پر زور بوتگ وھدے کہ آشوب ءَ پد اود ءَ دوبر بادشاھی نزام برجاہ بوتگ۔ لبرل یا آزات ھیالیں مردماں بادشاھی نزام ءِ مٹ بوگ لوٹ اتگ۔ آ ھمے درگت ءَ الانان بادشاہ ءِ بگیر بوتگ اَنت ءُ بادشاھی ءِ دستور بند کنگ لوٹ اتگ دانکہ آئی واک کانود ءِ پابند کنگ بہ بنت
لبرل ازم یا آزات ھیالی ءِ اے زرمبشت ءَ یورپ چاگرد ءِ تہ ءَ دگہ یک مزنیں آشوبے آورتگ۔ آیاں جنینان ءَ داں انوں چہ درسیں ھکاں زبھر کرتگ اَت پہ آیانی مھکمی ءَ یک جنزے ودی کنگ بوتگ ءُ ھمے لوٹ کنگ بوتگ کہ جنینان ءَ مردینانی وڑ ءَ یکچ ءَ ھک دیگ بہ بیت۔ ایشی یورپ ءِ تہ ءَ پیمن ازم ءِ زرمبشت ودی کرتگ۔
لبرلزم ءِ لیکہ ءَ اے میان ءَ گیش توان رس اتگ کہ جان سٹیورٹ مل ءَ وتی کتاب ”اون لبرٹی یا آزادی“ ءَ ایشی ءَ لیکھی دروشمے داتگ۔ ایشی نزیک ءَ چاگرد ءَ دو پیمیں زوراک بوتگ اَنت۔ یکے برزی ( ٹائرنہ پرام اوباؤ ) ءِ ایشی تہ ءَ ریاست ءُ آئی ادارھاں آدگہ سرکار بھرگانی سر ءَ پابندی جتگ اَت مردمانی ساچشتی بودناکی چست بوگ ءَ دارگی اَنت۔ یک انچیں کانودے جوڑ کنگ بہ بیت کہ آ پر ارزیشتیں مردم یا ادارھانی سر ءَ ایرادگری ءَ دارگ بہ بہ اَنت۔ دومی نیمگ ءَ چاگرد ءَ گیشتریں زوراک ( ٹائرنی آپ میجارٹی ) بہ اَنت۔ گیشتر وتی لیکہ ءِ بگیری ءَ کسے ءِ ایرادگری ءَ اوپار نہ کن اَنت ءُ چہ آجوئی ءِ گپ ءَ گوں ترس ءُ ناشری ءِ پارست ءَ ھلاس کن اَنت۔
مل ءِ ھیال اَت دانکہ مردم چہ دوئیں زوراکاں آجو نہ بوتگ اَنت داں ھما وھد ءَ ساچشتی بودناکی ءَ کارگرگ ءَ موہ دیگ نہ بہ اَنت۔ آ ھمیشی منوگر اَت کہ وانگ چہ ریاست ءَ آجو بہ بہ اَنت، پمیشکا ریاست وانگ ءِ پارست ءَ ورنائیں پدریچ ءِ سر ءَ وتی لیکہ ءَ مش ایت۔ آ انچیں نسابے جوڑ کنت کہ آ سرکار بھرگ ءِ پہ نپاں بیت، اے آیوکیں پدریچ ءَ سسائی بنیاد ءَ نزور کنت۔
پاکستان ءَ آزات ھیالی ءِ لیکہ گوں کمیں بزانتاں کارمرز کنگ بیت۔ کوھنگ دوست بھرگ اے سَلاہ ءَ پہ تژن کارمرز کن اَنت۔ پہ درور گیشتر مردم ھمے گوش اَنت کہ آ مزنیں آزات ھیالیں مردمے ایشی مول ھمے بیت کہ آ چاگرد ءِ ربیتاں نہ من ایت ءُ گوں آیاں گھگیری کنت ءُ جاورانی پارست ءَ نوکیں ربیتاں آرگ لوٹ ایت۔ جنیناں آزاد ھیال گوشگ ءُ ھمے پدر کنگ لوٹگ ءَ اَنت کہ آ وتی ربیتانی سیمسراں گواز کنگ ءَ اَنت اے پہ چاگرد ءَ ناشری ءِ سوب بنت۔
دومی نیمگ ءَ لبرل یا آزات ھیالیں مردم پاکستان ءِ چاگرد ءَ ریاست ءِ زوریں بادشاھی ءُ چاگردی زوریں بادشاھیانی آماچ کنگ بہ اَنت ھمے سوب ءَ مئے چاگرد ءَ ساچشتی کارانی تباھی اِنت۔ چاگرد ءِ آلم، زانتکار، آرٹسٹ، لبزانکار، شائر ءُ ازمکار ھمے پابندیانی سوب ءَ وتی ساچشتی بودناکی ءَ پدر کرت نہ کن اَنت۔
ھمے سوب ءَ مئے چاگرد ءَ نوکیں پگر ءُ لیکہ ءِ گنجاھشت نیست ءُ چاگرد کوھنگ دوستی ءِ زمزیلاں بندوک اِنت۔ پاکستان ءَ اے زنڈیں تاوانے کہ ایشی تہ ءَ گیشریں زوراک چہ ریاستی زوراکاں گیشتر توانمند اَنت۔ ریاست ءِ زواکی بادشاھی گوں کانود ءَ ھمگرنچ اِنت گوں ایشی دیم پہ دیمی کنگ بیت ءُ گیشتریں زوراک گوں جوزگ ءَ ھمگرنچ اَنت آ کجام نبشتانک یا تران ءَ وتی لیکہ ءِ نزوری سرپد بہ اَنت ءُ ھمے ترس ءُ ناشرکاری ءِ کمک ءَ ایشی ھلاس کنگ ءِ جھد ءَ کن اَنت۔
پمیشکا گیشتریں زوراک پہ چاگرد ءَ گیش ترس ناک ءُ تاوان دئے اِنت پمیشکا کہ اے نہ کسے ءِ شرگداری ءَ اوپار کرت کن اَنت ءُ نہ کسے ءِ نوکیں پگر ءُ لیکہ ءَ ھمے سوب ءَ مئے چاگرد سسائی پارست ءَ پدمنتگی ءِ آماچ اِنت ءُ جھان ءِ تہ ءَ چہ ودی بیوکیں آشوباں بے سما اِنت ءُ گوں ابیتکی ءِ جاوراں زند گوازینگ لوٹ اِیت۔
