نبشتہ کار: شھید پدائی سلمان ھمل
رجانکار: بانڑی بلوچ
رھشون کَے اِنت ءُ کجام جاوراں رھشونی کنگ ءِ کرد ءَ پیلو کنت۔ رھشون ءِ بزانت چے اِنت؟
میرین کورز ءَ ھما گپ کہ جتگ اَنت آئی ءِ رد ءَ رھشون زانوگر، انسان زانت ءُ دودمانی واک ءِ ھما چیدگ اِنت کہ یک مردمے ءَ مردمانی ٹولی یے ءِ سوبمندی ءِ نیمگ ءَ بارت ءُ آیاں کابل کنت۔ بلے المی نہ اِنت کہ رھشون یا رھشونی کنگ ارزان بہ بیت ءُ ھر رھشون سوبین بہ بیت، دگنیا ءِ تہ ءَ ترا لھتیں انچیں نام گندگ ءَ کئیت کہ آ رھشونی کنگ ءَ سوبین بوتگ اَنت۔
بلے! جرمن سوشیالوجسٹ میکس ویبر گْوش اِیت کہ لھتیں انچیں گچینیں رھشون بنت کہ آ ھر وڑیں جاورانی تہ ءَ باز بر ءَ گوستانک ءَ سانمند کن اَنت ءُ بازیں گوستانک نبیس گْوش اَنت کہ رھشون گوستانک ءِ سر ءَ سانمند نہ بنت بلکیں گوستانک مدام پالیسی، پیسلہ ءُ گوں ھورتچاری ءَ زانگ بیت کہ کے کجام وھد ءَ چونیں پیسلہ کرتگ ءُ پرچا زُرتگ؟
درور روکپتی جرمنی ءِ رھشون ولی برانٹ ءَ اپوزیشن بوگ ءَ ابید ڈیھ ءِ مزنیں بھرے ءَ وتی داوا ھلاس کرتگ ءُ اپوزیشن ءِ سر ءَ گپ کرتگ ءُ سوبین بوتگ ءُ گوستانک اِشی سر ءَ الم نبیس اِیت۔ چارلس ڈیگال ءَ آئی وتی ءُ الجیریا ءِ میان ءَ بیوکیں آجوئی ءِ جھد پھریز اتگ ءُ وتی کار برجاہ داشتگ ءُ وتیانی ءَ ھوار الجیرین ءَ ھم پھریز اِتگ ءُ سوبین بوتگ اَنت۔
اگاں مرچی ما ڈاکٹر منّان ءِ پیسلہ ءُ زُرتگیں گامگیج ءِ سر ءَ گپ بہ کن اِیں، گڑا مارا انچیں منّانک دست کپ اِیت کہ ما ڈاکٹر منّان ءَ رھشون گْوشگ ءِ ھک ھست۔ وھدے ڈاکٹر پروم ءَ گوں ھمراھاں ھوار اتکگ مُچّی ءِ تیاری بندات کرتگ، گڑا جاہ منندیں ھمراھاں مدام ڈاکٹر ءِ دیم ءَ گوشت کہ پروم ءَ مُچّی نہ بیت۔ بلے ڈاکٹر منّان وتی پیسلہ ءِ سر ءَ اُوشتات ءُ مردمانی دلجم کنگ بندات کرت ءُ یک مزنیں مُچّی یے ءِ کنگ ءَ سوبین بوت ءُ ھندی سنگت وت گوش اَنت کہ پروم ءِ گوستانک ءِ مزنین مُچّی ھمے بوتگ۔ چہ اِشی ءَ ابید مکران ءَ مُچُی بہ بنت یا گل ءِ آدگہ کار یا مردمانی شک ءِ دور کنگ ءُ آیان ءَ جھد ءِ بھر جوڑ کنگ۔ اگاں ما گوں ھورتچاری ءَ بہ چار اِیں گڑا ما منّان ءَ یک رھشونے ءِ ھساب ءَ گند اِیں۔
ھمے وڑ ءَ گل ءِ کاراں پہ ھاران ءَ بہ گر داں نوشکے ءُ نوشکے ءَ بہ گر داں کلات ءَ سپر ءُ آجوئی ءِ کلوہ سر کنگ بہ بیت، آ سکا جنجالاں ابید جھد کنوکے بوتگ۔ آ ھر وھد ءَ گوں وتی ٹیم ورک ءَ گل ءِ مھکم کنگ ءِ جھد ءَ بوتگ۔ رھشون ءِ کار تھنا جیڑھانی گیش ءُ گیوار کنگ نہ اِنت، بلکیں یک ٹولی ءُ ٹیم ورکے ءِ ھمراھی ءَ پہ اے جیڑھانی گیش ءُ گیوار کنگ ءَ زرمبشتے ءِ جوڑ کنگ اِنت۔ اے بابت ءَ اگاں چارگ بہ بیت گڑا منّان جان زرمبشت ءِ پْرشت ءُ پروشی جاوراں ابید گوں وتی سنگتاں ھال ءُ اھوال کرتگ ءُ جیڑھانی گوں گپاں گیش ءُ گیوار کنگ ءِ جھد کرتگ۔ ھمائی جھدانی برورد اِنت کہ گپ ءُ تران ءَ ھوار یکجھتی یے جوڑ بوتگ ءُ آ انگت ءَ مھکم کنگی اِنت۔
چہ اِشی ابید دگنیا ءِ ھر مردمے ءِ تہ ءَ نزوری الم بیت، بلے شریں رھشونانی شری ایش اِنت کہ آ زان اَنت ھر جست ءِ پسو ھر جیڑہ ءِ گیش ءُ گیوار آیانی کر ءَ نیست اِنت ءُ آ یکشل ءَ دربر اَنت ءُ وتی مزنیں بودناکی ءَ پیش دار اَنت۔
ھمے وڑ ءَ ڈاکٹر منّان جان ھر یکے ءِ گپّ گوش داشت ھر یکے ءِ جست ءِ سر ءَ جیڑ اِت ءُ ھر یکے ءِ جیڑہ گوں سنگینی ءَ گیش ءُ گیوار کنگ لوٹ اِت۔ ھمے سبب اِنت کہ منّان جان داں گُڈّی وھد ءَ گل ءِ رھبند ءِ سر ءَ کار ءَ بوتگ ءُ شھید بوتگ۔
منّان جان ءِ شھیدی ءَ پد کار ءِ ھما دْرچ کہ بوتگ اگاں نہ اُوشتاتگ، بلے نزور الم بوتگ۔ من انچو گوشاں کہ منّان یک رھشونے اَت ءُ یکشلیں کار ءُ کرد ءِ نام اَت۔ آئی اناگت ءِ روگ ءَ الم بلوچ سیاست ءُ بلوچ جھد سانمند کرتگ، بلے انگت ءَ انچو الّم بوتگ کہ منّان جان شھید بوتگ ءُ آئی وتی زوال نہ دیستگ۔
