ندکار: ماھروچ بلوچ
منی گُلامیں راج ءِ اُمیت ءُ منی زیردستیں راج ءِ رُژنائیں باندات دْروت ءُ دْراہ بات ات۔ منی راج ءِ نودربراں من اُمیت کن آں کہ شُما دْراہ وش ءُ سلامت اِت۔ چوش کہ اے چیز ءَ ما دْراہ سرپد ایں کہ راجانی دیمروی گوں وانگ ءُ زانگ ءَ بندوک انت ءُ دُنیا ءِ تہ ءَ تھنا ھما راج دیمروی کن اَنت وھدے کہ آ راج آزات ءُ وتی سرڈگار ءِ وتواجہ بہ بنت۔ آیانی آزات ھیال ءُ راجمستری ئیں سرکار پہ وتی راج ءِ نودربراں ھر وڑیں آسراتی بہ دے اَنت۔ گِند ئے گُلامیں راج ءِ نودربراں ناں آیانی جِند ءِ راجی زُبان ماں وانگجاھاں وانینگ بیت ءُ ناں کہ آیاں پہ وانگ ءَ موہ رس ایت ءُ ناں کہ گُلامیں راج ءِ نودربراں وانگ ءُ زانگ ءِ بُنکی آسراتی دیگ بنت۔
البت زورگِریں دُژمن زیردستیں راج ءِ رَد دیگ ءِ ھاتر ءَ ھر دمگ ءُ شھراں لھتیں بے آسراتی ئیں وانگجاھاں اَلم تیار کنت کہ اود ءَ زیردستیں راج ءِ نودربراں دُژمن ءِ زورگِریں زُبان ءُ آئی ءِ دْروگیں راجدپتر وانگ بہ بیت چریشی ءَ زیردستیں راج ءِ نودربر چہ وتی جِند ءِ راجی زُبان، راجدپتر ءُ راجی بامردانی گْوست ءَ بے سما ءُ زبھر بنت۔ پد ءَ کم کم ءَ سرجمیں راج مجگی گُلامے جوڑ بیت۔ ھمے راج ءِ راجی زُبان، رواج ءُ دود ھم لگتمالی ءِ آماچ بنت چو کہ دُژمن ءِ مرچی مئے بلوچ راج ءِ راجی زُبان، دود ءُ ربیدگ لگتمالی ءِ آماچ اَنت۔ اگاں لھتیں نودربراں کالج ءُ یونیورسٹیاں وانگ ءِ موھے ھم بہ رس ایت گُڑا اود ءَ ھم یکشل ءَ اڑ ءُ جنجالانی دیمپان کنگ بنت۔ زُورگِر یکشل ءَ بدیں پندلاں ساز ایت کہ زیردستیں راج ءِ نودربر چہ وانگ ءُ زانگ ءَ دلپْروش ءُ زبھر بہ بنت گُڑا دوارگِس، ورگجاہ ءُ ٹپاس(ریسرچ) ءِ وڑیں بُنکی آسراتی اش مہ رس اَنت۔ راج ءِ نودربر زورگِر ءِ اے دْراھیں زُلم ءُ زوراکیاں چہ وتی چمّاں وت گِندان ءَ راج ءِ زیردستی ءَ مار اَنت۔ پد ءَ راج ءِ نودربر یکجاہ بنت، راج ءِ تہ ءَ راجی دوستی ءِ آشوبے ودی کن اَنت۔
اگاں ما دُنیا ءِ ھر وڑیں راجی آشوباں وان ایں گُڑا ما سرپد بَہ ایں کہ زورگِرانی ھلاپ ءَ مُدام نودربراں گُلامیں راج ءِ پوریاگِر، ھِکان ءُ لس راج یکجاہ ءُ یکمُشت کُتگ اَنت۔ توری شُما ایراک، شام ءُ ترکی ءِ ھلاپ ءَ کُرد راجی جُنز ءَ بِہ وان اِت، توری ھندوستان ءِ آجوئی جُنزاں شُما بِہ وان اِت یا شُما پاکستان ءِ ھلاپ ءَ بنگالی راج ءِ آجوئی ءِ آشوب ءَ چمشانکے بہ دے اِت گُڑا شُما سرپد بَہ اِت کہ راجی آجوئی ءِ جُنز ھر وھدے ءَ نودربراں بُنگیج کُتگ اَنت ءُ ایشی ءِ مستریں درور مارا بنگلہ دیش ءِ راجی آجوئی ءِ آشوب وانگ لوٹ ایت کہ 1952 ءَ ھمے بنگلہ دیش ءِ کالج ءُ یونیورسٹیانی زُبان دوستیں نودربراں پہ وتی راجی زُبان ءِ پھزگ ءَ بنگالی اُستاد، کواس، شائِر ءُ شھزانت یکجاہ کُت ءُ شیتانیں مھمد اَلی جِنّاہ ءُ آئی ءِ گْوھار پاتما جِنّاہ ءِ سوڑگ ءِ ھلاپ ءَ زُبان ءِ جُنز (بھشا آندولن) بُنگیج کُت کہ بنگالی زُبان ءَ سرکاری درجگ دیگ بہ بیت۔ ھمے زُبان دوستیں نودربراں بنگالی راج ءِ لس مھلوک ڈھاکہ، کُھلنا، چِٹاگانگ ءُ دگہ بازیں کسان ءُ مزانیں شھر ءُ دمگاں تْرُندیں زھرشانی ءُ روانک کشارینتگ اَنت کہ ھِندی (اردو) نّا بلکیں بنگالی زُبان ءَ سرکاری اول درجگ دیگ بہ بیت۔ پاکستان ءَ گیشتر وَ بنگالی گپ کنوک اَنت ناں کہ ھندی ءِ راجے پاکستان پیڈریشن ءَ ھست!
گُڑا 21 پروری 1952 ءَ پاکستانی سرکار ءَ ھمے راجدوستیں نودربر، شائِر، کواس، اُستاد ءُ زُبان دوستیں مھلوک ءِ سر ءَ جنگی اُرش کت ءُ سدانی کچّ ءَ بزگی بنگالی نودربر ءُ اُستاد کُشتگ اَنت کہ آیانی بُندری لوٹ بس ھمیش اَت کہ مارا مئے جِند ءِ زُبان وانینگ بہ بیت، سرکاری کارجاہ ءُ کارگِساں بنگالی زُبان ءَ سرکاری درجگ دیگ بہ بیت۔ ما بے ھال مہ بَہ ایں کہ اے ھما وھد اَت کہ پاکستان نوکی ءَ بنگالیاں وت اڈ کُتگ اَت، ھوامی لیگ ءُ نیکراھی سیاسی گل جمائت اسلامی دْراہ پاکستان ءِ کاسگ چٹّ اِت اَنت گُڑا زاناں کَے گْوش ایت بنگلہ دیش ءِ راجی آجوئی ءِ رھشُون ھوامی لیگ ءِ شیک مُجیب الرھمان اَت؟ یا بنگلہ دیش ءِ راجی آجوئی جُنز شیک مُجیب ءَ بُنگیج کُت؟ اگاں ما شیک مُجیب الرھمان ءِ زِند ءُ آئی ءِ گْوست ءَ ھُورت وان ایں گُڑا ما سرپد بَہ ایں شیک مُجیب الرھمان وت پاکستان ءِ بلاھیں کاسگ چٹّ ءُ بنگالی راج ءِ راجدْروھے اَت۔ بنگلہ دیش ءِ راجی آجوئی جُنز ءِ بُنگیج چہ 1970 ءِ گچینکاری ءَ رَند ءَ وَ نہ بوتگ اَت بلکیں بنگالی راج ءِ تہ ءَ زُبان دوستی ءُ راجدوستی ءِ آشوب 1952 ءِ زھرشانی ءُ بنگالی نودربرانی ناھودگیں ھون ریچی ءَ پد بُنگیج بوتگ اَت۔ پاکستانی سرکار ءِ دست ءَ بنگالی نودربرانی ناھودگیں کُشت ءُ کوش ءَ پد بنگالی راج ءِ تہ ءَ پاکستان ءِ ھلاپ ءَ کینگ ءُ نپرت ودی بوت ءُ ھمے نپرت ءِ آسر ءَ بنگالی راج ءَ مار ات کہ ما پاکستان ءِ گُلام بیتگ ایں۔
اگاں ما نزیک ءَ بہ چار این ءُ گِند ایں گُڑا ما سرپد بَہ ایں کہ بلوچ راجی آجوئی ءِ جُنز ءِ رھشُون ھم ماسکو یونیورسٹی نودربر شھید بالاچ مری، شھید کمبر چاکر، شھید بانُک کریمہ بلوچ بشیر زیب ءُ ڈاکٹر الہ نزر ءِ وڑیں نودربر اَنت ناں کہ یار مھمد رِند، سادک سنجرانی، جام کمال، زُلپکار مگسی ءُ دِگہ دمگی کوڑائیں میر ءُ نواب اَنت۔
اگاں ما دُنیا ءِ سوبمندیں راجانی راجی جُنزاں وان ایں گُڑا ما سرپد بہ ایں کہ راجی آجوئی ءِ آشوب ءُ جُنزانی بُندری لوٹ زّبان دوستی ءُ دُژمن ءِ ھلاپ ءَ نپرت اَنت۔ داں وھدے کہ یک گُلامیں راجے وتی دُژمن ءِ سر ءَ نپرت نہ کنت آ کدی وتی گُلامی ءَ نہ مار ایت، آ ناں کہ پہ وتی راجی آجوئی ءَ پاد کیت ءُ نَیکہ آجو بیت پمیشکا پہ یک سوبمندیں راجی آجوئی ءِ جُنزے ءَ راج ءَ وت پیسر زُبان دوست ءُ پد ءَ زورگریں دُژمن ءِ ھلاپ ءَ کینگ ءُ نپرت ودی کنگی انت۔ مارا تچک بوگ لوٹ ایت کہ زّبان وَ راجدوستی ءِ بُنھِشت اِنت انچوشکہ واجہ ناگُمان بلوچ گْوشت “داں کہ کسے زُبان دوست مہ بیت آ راجدوست بیت نہ کنت”
بزاں زُبان دوستی بنی آدم ءَ راجدوست کنت ءُ راجدوست وَ ڈیھ دوست بنت گُڑا ڈیھ دوستتیں راج وتی ڈیھ ءِ گُلامی ءَ ھچبر کبُول نہ کن اَنت۔ گِند ئے زُبان بھر ءُ بانگیں راجاں یکجاہ ءُ یکمُشت کنت پمیشکا گْوش اَنت کہ زُبان راجی آشوب ءِ مستریں بھر اِنت ءُ بے زُبان دوستی ءَ ھچ گُلامیں راج ءِ راجی آجوئی ءِ جُنز سوبین نہ بیت۔ گُڑا مارا کمیں دمانے ءَ جیڑگ لوٹ ایت کہ زاناں مئے راجی زُبان چے ءَ پُشت کپان اَنت، راج ءَ زاناں چے ءَ وتی راجی زُبان ڈالچار کُتگ۔ زاناں ما بلوچ نودربراں پہ راجی زُبان ءَ چہ کُتگ ءُ چد ءُ پد مارا چے کنگ لوٹ ایت کہ راج ءِ تہ ءَ مئے بلوچ راجی زُبان براھوئی ءُ بلوچ وانگ ءُ نبیسّگ البار بہ بنت۔ اے گپ مارا تچک ءَ منّگ لوٹ ایت کہ ما بلوچ راج یک زیردستیں راج ایں پمیشکا مئے راجی زُبان مئے زھگاں ماں وانگجاھاں وانینگ نہ بنت گُڑا ما مرچیگیں دامگی(انٹرنٹ) زمانگ ءَ پہ راجی زُباناں چے کُت کن ایں؟ باید اِنت ما ھمے بہ جیڑ ایں کہ اگاں زوراکیں دُژمن مارا وتی راجی زُباناں ماں وانگجاھاں وانینگ ءَ نئیل ایت گُڑا ایشی ءِ متلب اِے وَ نہ انت کہ ما بلوچ راج وتی راجی زُباناں بے ھال ءُ ڈالچار بہ کن ایں۔
اگاں ما وت ءَ راجدوستیں لیکھ ایں گُڑا باید انت ما پیسر پہ وتی راجی زُبان ءَ چیزے بہ کن ایں۔ پہ راجی زُبان ءِ ھزمت ءَ مارا باز جُھد کنگ وَ نہ لوٹ ایت بلکیں یک کسانیں آدتے ھیل کنگ لوٹ ایت۔ باید انت ما یوٹوب، ٹیلی گرام، پیسبُک ءِ وڑیں چاگِردی رسانکدر ءُ وٹس ایپ ءِ آسراتیاں پہ وتی راجی زُبانانی دیمروی ءَ کارمرز بہ کن ایں۔ شُما کالج ءُ یونیورسٹیانی بانُک ءُ واجھیں نودربر بلوچی وٹس ایپی وانگجاھاں اڈ کنان ءَ راج ءَ پہ راجی زُبان ءِ وانگ ءُ نبیسّگ ءَ سکین بہ دے اِت۔ چوناھا شُما دْراہ وت بلوچ اِت پمیشکا ھر کس وتی راجی زُبان ءَ ونت کنت بس شُمارا ھمے توکل برجاہ دارگی انت کہ شُمارا تھنا وت بلوچی دربرگی نہ انت بلکیں دیم ءَ راج ءَ ھم وانینگی اِنت ءُ راجی زُبان چہ شُما تھنا مھر لوٹ ایت۔
باید انت ھر کالج ءُ یونیورسٹیانی نودربر وت ءَ یک وٹس ایپی گلے ءَ ھوار بہ کن اَنت ءُ اود ءَ بلوچی درونتان وانان ءَ راجی زُبان ءِ نبشتہ دربر اَنت۔ ھمے داب ءَ ھر بلوچ نودربر ءِ زمہ واری اِنت کہ وت ءَ بلوچی وٹس ایپی وانگجاھاں ساڑی بہ کن اَنت، درونتاں واناں بلوچی ءَ دربر اَنت ءُ پد ءَ وٹس ایپی وانگجاھاں اڈکنان ءَ وتی گِس ءِ مردماں ھم بلوچی بہ وانین اَنت۔ بزاں مئے راجی زُبان ھما وھد ءَ دیمروئی کنت وھدے کہ ما دْراہ راجی زُبان ءَ وانین ایں۔ باید اِنت ما وت ءَ نودربر کم ءُ راجی زُبان ءِ اُستاد گیشتر منّ ایں۔ مارا چاگِردی رسانکدر ءَ وتی زُبان کارمرز کنگی اَنت، مارا پیسر راجی زُبان ءِ ھزمتکار ءُ زُبان دوست بوگ لوٹ ایت۔ اگاں شُما ھر یکے بلوچی وانینگ ءِ جُھد ءَ بہ اِت گُڑا ھم ما شُمارا راجدوستیں سرمچار منّ ایں، چے ءَ کہ زُبان دوستی راجاں یکمُشت ءُ راجدوست جوڑ کنت۔ وھدے کہ یک گُلامیں راجے زُبان دوست بوتگ گُڑا آ راج ابرمی وتی گلامی ءُ زیردستی ءَ پھم ایت۔
بلوچ راج شالا زُبان دوست ءُ راجدوست بہ بات اَنت، راج شالا یکجاہ ءُ یکمُشت بہ بات، راجی زُبان ءُ بلوچی راجی آجوئی ءِ جُنز شالا دیمروئی بہ کنات۔ بلوچ ءُ بلوچستان شالا آجو بہ بات، بلوچ ءُ بلوچی مُدام ھست بہ بات اَنت۔
