چاردھمی بھر
نبشتہ; ھلیل بلوچ
باریں سازاِتگ چنچو گوں زمانگ ءَ پندل وشنیاتک ءُ بدواھاں
اے رھیم ءُ رھمانیں بُرز ءِ واجہ ءِ شان اِنت زندگ اِنت بلوچستان
آس ءُ آپ ءِ چکّاس ءَ چو تلار برجاہ اِنت گُلزمین ءِ دلبند ءَ
ہوردگاں کپے کازی چست کنگ نہ بیت گْران اِنت زندگ اِنت بلوچستان
میرل گوشت “وتی پلینڈی ءُ چلّڑیاں گوں دگہ برے منی راہ ءَ نہ بُرّئے کہ بے اِزّت ءَ بئے۔ ما نوں گوں لجّے ءِ مھلوک ءَ ھوار اِت ایں کسّے ءَ چُشیں گپّے نہ جَت۔ اگاں مئے کاراں گوں اھتلاپ دار اِت گُڑا ڈاکٹر اھمد نواز ءَ بُگُش تو مئے اوتاگ دیستگ ھمودا بیا وتی گَپّاں ایر کن۔”
میرل ءِ اے رنگ سرجم ءَ جتائیں رنگے اَت، اے پند ءِ تھا من مُدام میرل ءَ پہ ھندگ ءَ دیستگ۔ چائے ھر وڑیں ھالتے بوتگ آ ھچبر جزباتی نبوتگ، سکّ ءَ سنگینیں سنگتے اَت آئی ءِ گَپّ مُدام آجزی بوتگ اَنت۔
آ ورنا ءَ وتی راہ گِپت ءُ شُت ما وتی راہ ءَ رھادگ بوتیں۔ من میرل ءَ جُست کُرت “تو پرچا اے ورنا ءِ دَپ تھل کُرتءُ چو زھرا کپت ئے؟”
میرل ءَ درّائینت “من ءَ چُشیں چلّڑیں مردُم ءَ گوں ھِچ نہ کپتگ، پیسر ءَ ھم ایشی ھمے وڑیں چلّڑی کُرتگ من ءَ ھال رس اِتگ۔” کمّو بے تواری ءَ پَد میرل ءَ گُشت “اسل ءَ اے گَپّ ایشی جِند ءِ نہ اَنت، اھمد نواز ءِ گَپّ اَنت۔ لجّے ءِ تہ ءَ بی ایل ایپ ءِ نامداری ءُ مھلوک ءِ مھر اھمد نواز ءَ برداشت نہ بنت کہ مھلوک دیر اِنت چہ اھمد نواز ءَ دل گْران انت۔”
رمس اپریل ءِ چار اَت۔ اے وھد ءَ سردی تمام بیت گُڑا موسُم سکّ زیبناک بیت۔آ روچ ھم سکّ ءَ جلوہ ناک اَت۔ دُرائیں کوہ سبز اِت اَنت کرّائی اَت۔ من گوں پھر ءُ شانیں نگاھے ءَ کوھاں چارگ ءَ اِت آں۔ مُتر ءَ را ڈیرّگے مان اَت۔ ھرجاگھے شْوانگے یا مالدار ءُ زمیندارے زاھِر بوتیں گُڑا میرل ھمائی ءِ کرّا اوشتات ءُ بلوچی ھال ھوال ئِے کُرت ءُ رھادگ بوت۔ چوناھا مئے منزل اینکہ دُور نہ اَت بلے بازیں جاگھاں میرل ءَ مُتر داشت ءُ مھلوک ھال ھوال کُرت پمشکا مارا شَپ کَپت۔ ھمے بار بار ءِ اوشتگ ءَ چہ من سکّ تکانسر اِتاں، من دِل ءَ گُشت ھر چینکہ زُوت بیت اوتاگ ءَ سر بہ باں، بلے میرل ءِ مھر اِت انت کہ آئی ءَ بلوچ راج ءِ پرزند وتی جاگہ ءَ راج ءَ گوں بندوکیں ھر چیز ءَ مھر اَت۔
ھَیر ما جُنزان اِتیں۔ شَپ ءِ ھشت ءَ ما کسانیں سینکُرّی ءِ شیپ ءَ رس اِتیں۔ مالدارے ءِ ھنکین ءَ ما داشت کہ آپے وریں گُڑا مالدار ءَ سُتّ ءُ شیر آؤرت ما وارت آئی ءَ نان ءُ چاہ ءِ سکّ باز سَلاہ جَت بلے میرل مکن کُرت کہ سنگت مئے ودارا نندوک بَنت، ما وتارا سر مکنیں سنگت پریشان بنت۔
ما درکپتیں۔ شَم ءِ جھل ءَ میرل ءَ مُتر داشت۔ میرل ءَ توپک وت بڈّ ءَ کُرت ءُ لھتیں سامان ئِے ھم چاربڈّی کُرت، آدگہ سامان ئِے ھمودا دْرچک ءِ سرا ایر کُرت اَنت۔ من گُشت “لھتیں سامان من ءَ بدئے من زوراں۔”
آئی ءَ گُشت “انّا بِلّ اِش باندا سنگت کاینت برنت اِش۔۔ دیم ءَ مزنیں شَمے است تو دم برئے۔”
من جُست کُرت “اوتاگ دور اِنت، نزّیک اِنت؟” آئی ءَ پسّو دات “ھمے شَم ءِ آدیم ءِ شیپ ءِ تہ ءَ اوتاگ اِنت۔”
پنچ کلوئی روگنے مارا گون اَت کہ میرل اِرادہ کُرت ھمودا ایر ئِے کناں بلے من پہ زور ھما روگن زُرت، من دل ءِ تہ ءَ گوُشت اے پند ءُ بڈّ چوناھا دیم ءَ است اَنت گُڑا پرچا من ا نوں وتارا بڈّ ءَ ھیل مہ دئے آں۔۔۔ منی بیگ ءَ ھم چُشیں وزنے مان نیست کہ پنچ کلو ءِ روگنے زُرت مہ کناں۔
ما ھمے شَم ءَ لگّگ بنا کُرت۔ اے شم منی نزّ ءَ سکّ ءَ مزن اَت کہ چار پنچ بر ءَ من پہ دم ءِ ساسارگ ءَ نشت آں گُڑا سر بوت ایں۔ ھالانکہ لھتیں وھد ءَ پد ھمے شَم ءَ ابیدئِے نندگ ءَ روچے سئے سئے چار چار بر ءَ من لگّ اِتگ آں۔
روان انت۔۔
