ندکار: ڈاکٹر ھانی بلوچ
اگاں مئے دل لوٹ ایت یا مئے تہ ءَ توکل ھست گُڑا ما پہ وتی راج ءِ باندات ءَ بازیں چیزے کُت کن ایں۔ گِند ئے ما وت ءَ راجدوست ءُ زبان دوست گْوش ایں، ھر روچ مئے دپ ءَ تھنا یکیں گپ اِنت “بلوچی مئے وتی شھدیں زبان ءُ راجی پجّار اِنت” بلے ما یک روچے ھم توکل نہ کُتگ کہ ما وتی راجی زبان ءِ وانگ ءُ دربرگ ءِ جُھد بہ کن ایں کہ بلوچ راج ءِ تہ ءَ زُبان دوستی ءُ راجدوستی ودی بہ بیت۔ چہ ایشی ءَ ابید ما تُرس ءُ جنجالی ءِ ھم آماچ ایں کہ بلوچی وانگ ءُ نبیسگ گِران اِنت۔ سُھب ءَ بہ گِر داں شپ ءِ گڈی بیل ءَ ما وتی موبائلاں بے سیتی ءَ کارمرز کنگ ءَ ایں، بلوچی گپ ءُ تْران ءِ وھد ءَ بلوچی زبان ءِ زگریں گالاں ڈالچار کنان ءَ دری زبان ءِ گال کارمرز کنگ ءَ ایں کہ چہ ایشی ءَ مئے مرچیگیں پدریچ بیران بوگ ءَ اِنت۔ ما یکشل ءَ دری زبانانی نبشتھاں وان ایں ءُ دری زبان ءَ پوسٹ کن ایں بلے ھچ سُد نیست کہ مارا وتی جِند ءَ ھم زبانے ھست۔ ما نہ زان ایں کہ ایشی ءَ ما راج ءِ بےسمائی بہ گْوش ایں یا کہ بدبھتی؟
ما ھشت یا دہ سال پہ دری زبانانی وانگ ءُ دربرگ ءَ دے ایں بلے ما وتی جِند ءِ زبان ءَ یک ھپتگے نہ دے ایں۔ یک روچے ھم بلوچی دَرونتاں نہ وان ایں۔ مارا اِے سرپدی ھم نیست کہ وانگ، زانگ ءُ نبشتہ چے ءَ گْوش اَنت؟ پہ وانگ ءَ چے لازُمی اِنت؟ نبشتہ ءِ چنکس کاریچ اَنت؟ ءُ ناں کہ اِے وڑیں چیزانی وانگ ءُ زانگ ءِ جُھد کن ایں۔ بلوچ راج ءِ یونیورسٹی ءُ کالج ءِ نودربراں بچار اِت کہ آیاں اِے سرپدی ھم نیست کہ نودربر ءِ زمہ واری ءُ آئی ءِ ھک چے اَنت؟
گِند ئے مئے بلوچ راج ءِ وانِندھاں اِے سرپدی وَ ھست کہ انگریزی، اربی، پارسی ءُ ھِندی ءِ وڑ ءَ دُنیا ءِ ھر زبان ءَ دربری(کورس) ھست اَنت کہ دُنیا ءِ ھر کُنڈے ءَ نودربر ھمے زباناں چہ شر اڈ ءُ ساز داتگیں دربری ءِ دَرونت(سبق) ءُ بُنرھبند(گرائمر) ءِ نکانانی وانگ ءَ ھیل کن اَنت۔ بلے ما اِے چیز ءَ بے سما ءُ ناسرپد ایں یا گْوش ئے کہ کدی جُست کنگ ءُ زانگ ءِ جُھد نہ کُتگ کہ بلوچ راجی زبان ءَ ھم سرجمیں دربری گوں بُنرھبند ءُ دَرونتاں ھست اَنت کہ آئی ءِ تہ ءَ ھر چیزے شر ءُ تچکیں دابے ءَ گیشینگ بوتگ اَنت کہ آ توری کُمکارگال ءُ تپورگال بہ بنت یا توری رنگ گال ءُ زمانگ بہ بنت۔ بزانکہ نودربراں پہ بلوچی وانگ ءُ دربرگ ءَ ھچ تکانسری ءُ اڑاند نیست۔
ما باوری ءَ گْوش ایں کہ اگاں یک بلوچے ءَ ھشت یا دہ تبک(کلاس) ونتگ ءُ مرچی موبائل ئِے گون اِنت گُڑا مرچی ھمے بلوچ سَے روچ ءِ تہ ءَ وتی راجی زبان ءِ وانگ ءُ راست نبیسگ ءَ زبر بیت بلے بَے(شرت) ایش اِنت کہ آ وتی موبائل ءَ بلوچی کتابے ءِ وڑ ءَ بچار ایت ءُ وت ءَ وٹس ایپی ءُ پیسبوکی وانگجاھاں ھوار بہ کنت۔ آئی ءِ تہ ءَ زبان دوستی ءُ راجدوستی بہ بیت، آ دلپروش مہ بیت کہ من بلوچی وانگ ءَ سُست آں بلکیں آئی ءِ تہ ءَ زبان ءِ وانگ ءُ دربرگ ءِ واھشت ءُ جُھد کنگ ءِ توکل لازم بہ بیت۔ آ چہ دْرستاں پیسر بلوچی دَرونتاں بہ وان ایت، مُدام بلوچی ءَ گوں بلوچی آباں نبشتہ بہ کنت ناں کہ بلوچی ءَ گوں انگریزی آباں نبشتہ بکنت پرچاں کہ گوں انگریزی آباں نبیسّگ ءَ ھچ پائدگ نہ رس ایت۔ آ ھمے بِہ جیڑ ایت ءُ بہ لوٹ ایت کہ من ءَ تھنا بلوچی وت وانگ ءُ دربرگی نہ اِنت بلکیں راج ھم وانینگی اِنت۔ اگاں ما بلوچی وانینگ ءِ کاراںگلائیش بَہ ایں گُڑا ما زوت بلوچی راست نبیسّگ ءَ زبر بَہ ایں پرچا کہ گوں وانینگ ءُ دِگرانی رَدیں نبشتانکاں راست کنگ ءَ مئے تہ ءَ بیسہ(ھمت) ودی بیت ءُ مارا دَرونت ھم زوت یات بنت۔ بزانکہ گوں پھر ءُ ناز ءَ ما وت ءَ نودربر کم اُستاد گیش بہ منّ ایں گُڑا بلوچی دیمروی کنت۔
باید اِنت بلوچ راج ءِ بْرات ءُ گْوھار مرچیگیں انٹرنٹ ءُ موبائل ءِ زمانگ ءَ وتی راجی زبان ءِ وانگ ءُ دربرگ ءَ ھوار وانینگ ءَ وھد بدے اَنت، بلوچی دَرونت، بُنرھبند ءُ راجدوستی نبشتانکاں وانان ءَ پہ وتی لوگ ءِ مردم، سْیاد ءُ بلوچ مھلوک ءِ ونینگ ءَ وتی جُھد ءَ مھکم بدار اَنت کہ دیم ءَ مارا ھر یکے ءَ وتی راجی زبان ءِ سرمچار ءُ جُھدکار بوگی اِنت۔ چہ بلوچی دَرونتانی وانگ ءَ پد دِگرانی رَدیاں بچار ایں، دِگرانی رَدیں نبشتانکاں راست بہ کن ایں یا وتی پوسٹاں بلوچی ءَ نبشتہ بہ کن ایں۔ بِل اِت کہ رَد بہ بنت وھد ءِ ھمراھی ءَ ما بلوچی راست نبیسّگ ءَ زبر بَہ ایں۔
شالا راجدوست ءُ زبان دوستیں بلوچ بات اِت۔ راج ءِ تہ ءَ بلوچی وانگ ءُ وانینگ ءِ جُھد البار ءُ بلوچی شالا دیمروی بکنات۔
