میان اُستمانی مات ءِ روچ نبشتہ کار: ایم ، اے بلوچ

12 سوچکان(مئی)  دگنیا ءِ بازیں ڈیھ ءُ دمگاں ماتی روچ ءِ نام ءَ زانگ بیت ، انچوش کہ یونائیٹڈ اسٹیٹس، آسٹریلیا، کینڈا، یونائیٹڈ کنگڈم، پاکستان ءُ دگہ بازیں ڈیھ ءُ ملکاں ھم اے روچ ماتی روچ ءِ نام ءَ زانگ بیت۔

پژدر:
اگاں اے روچ ءِ پژدر ءَ بہ چاریں ، گڑا ماتی روچ اولی رند ءَ انا جارویس(Anna Jarvis) ءَ وتی ءُ آ دگہ ماتانی نام ءَ امریکہ ءَ 1907 ءَ برجم دار اَیت۔
انا جارویس چہ وتی مات ان ریوبس جارویس( Ann Reeves Jarvis) ءِ کربانی ءِ سک باز منوگر بیت کہ آئی ءِ مات وشھالی لوٹوکیں جھدکارے بیت ءُ آ امریکہ ءِ سیول وار(civil war) ءِ وھد ءَ امریکہ ءِ دوئیں نیمگاں ٹپی ئیں مردمانی ھیالداری ءَ کنت۔[AI]
چرایشی ءَ رند دگہ یک زالبولے جولیا وارڈ اووے(Julia Ward Howe) ھم یک وشھالی لوٹوکیں
جھدکارے بیت 1870 ءَ ماتی روچ ءَ دار اِیت ءُ ماتاں وشھالی ءِ شنگ ءُ تالان کنگ ءِ سکین ءَ دنت۔[AI]

ماتی روچ ءُ بلوچ:
پہ بلوچ ءَ ماتی روچ ھما روچ ءَ برجم دارگ بیت کہ آئی ءِ مات آجو بہ بیت ، بلوچ پہ کجام دیم ءَ ماتی روچ ءَ دار ایت کہ آئی ءِ مات مرچی چہ آئی ءَ پچ گرگ بوتگ۔ آئی ءِ مات ءِ دلبند چہ آئی ءِ بچانی سھریں ھوناں مین اِنت۔ بلوچ ھما کوم اِنت کہ آئی ءَ بیھ گلامی نہ منّ اِتگ ءُ نہ منّ ایت ، مرچی اگاں بلوچ ءِ مات(زمین) زورگر ءَ وتی تپنگ ءُ زلم ءِ زور ءَ داشتگ گڑا دومی نیمگ ءَ بلوچ ھم پہ وتی ماتیں ڈگار ءِ آجوئی ءِ واستا سرین بند اِنت ءُ گوں مھکمیں رنگے ءَ جز اِش برجاہ داشتگ۔
اے روچ پہ بلوچ ءَ یک سکینے کہ بلوچ وتی ھما شیرزالاں گیر بہ یار اَنت کہ آیاں وتی شپ ءُ روچ نہ چار اِتگ ، وتی لوگ ءُ چک نہ چار اِتگ اَنت ، بس وتی گلزمین ءِ واستا وتی وس ءُ واک ءَ وتی جھد برجاہ داشتگ۔

پہ درور بانک کریمہ بہ بیت کہ بلوچاں آئی ءَ ”لُمہ“ ءِ نام داتگ ، چوش کہ بلوچ سیاست ءِ واستا مرچی آ ھساب ءَ بانک ءِ کرد اِنت  دگہ کسے ءِ نہ اَنت ، آئی ءَ ھما وھد ءُ جاورھالاں سیاست کتگ کہ ھچ راہ ءُ در پچ نہ بوتگ ، بلے آئی ءَ پہ بلوچ زالبولانی واستا مرچی یک تچک ءُ راستیں راھے گیش اِتگ ءُ داتگ کہ ھزارانی کچ ءَ زالبول مرچی بلوچ سیاست ءِ بھر اَنت ءُ جوانیں وڑ ءَ وتی کرد ءَ پیلو کنگ ءَ اَنت۔ آ توری ڈاکٹر مھرنگ ءِ دْروشم ءَ بہ بیت یا ڈاکٹر سبیا ، سمی دین ، بانک بیبو ، بانک سیما یا ڈاکٹر شلی دْراہ ھما لمہ ءِ لیکہ ءِ رندگیری کنگ ءُ بلوچ سیاست ءِ تہ ءَ وتی کرد ءَ جوانیں وڑے ءَ پیلو کنگ ءَ اَنت۔

بلوچ راج سھریں سلام پیش کنت وتی ھما شیرزالاں کہ پہ وتی ماتیں گلزمین ءَ وتی سر اِش نْدر کتگ اَنت۔ آئی ءِ درور شیرزالیں شاری بلوچ اِنت کہ وتی زند ءِ ھمسپر گوں وتی دو کسانیں گْونڈواں لوگ ءَ تھنا کت اَنت پہ کے ءَ ؟ پہ وتی ھما مات ءَ کہ آئی ءِ سر ءَ ھرچ روچ آئی ءِ نرمزاریں بچانی جون کپگ ءَ اَنت ، آئی ءِ ورنا ءُ وانندھانی ھون شلان اَنت ، آئی ءِ جند ءِ زمین ءِ سر ءَ گوں آئی ءِ وارساں چوش درآمدانی وڑ ءَ آیاں زلیل ءُ وار کنگ ءَ  اَنت ، پہ مزھب ءِ نام ءَ، زبان ءِ نام ءَ ، میتگانی نام ءَ ، رنگ ءُ ٹک ءِ نام ءَ یک بلوچ براتے گوں دومی بلوچ  برات ءَ گْورجیگ ماں گْورجیگ کنائینگ بیت ، پہ ھمے ھاتر ءَ شاری ءِ وڑیں شیرزالاں وتی زندمانی ءِ کربانی داتگ ءُ بلوچ راج ءَ پہ وتی سرڈگار ءِ پچ گرگ ءِ سکین داتگ۔

سمیا ءِ وڑیں کسانسالیں جنک کہ پہ مات ءَ وت ءَ نْدر کتگ دانکہ آئی ءِ مات چہ درآمداں آجو بہ بیت ، ھما مات کہ دگنیا ءِ گنجانی واھند اِنت بلے آئی ءِ وارس پہ دو وھد ءِ نان ءَ تلوس اَنت۔ ھما مات کہ چہ آئی ءِ دلبند ءَ گیس در کئیت ءُ پنجاپ ءَ روت بلے آئی ءِ پسگ گرماگانی گرمیں روچاں گوں درچکانی گڈگ ءَ گلائیش اَنت کہ چر اے درچکانی گڈگ دگہ چنچک نادْراھی ردوم زورگ ءَ اَنت ، اے کار ءَ زورگریں استان پہ سمائی ءَ کنگ ءَ اِنت دانکہ بلوچ راج چہ وتی زمین ءِ ایردستی ءَ بیھال بہ بیت ءُ آئی ءَ ھمے climate change  ءِ وڑیں کارانی نام ءَ پردی زندگی ءَ دیمروی دنت ءُ ماتیں زمین ءِ ایردستی ءَ گیشتر مھکم کنت۔ سمیا ءِ وڑیں بانکاں اے دْراھیں پندل پھم اِتگ اَنت ءُ مار اِتگ کہ منی مات گریوگ ءَ اِنت ، من ءَ توار ءَ اِنت منی چک من اے درداں سگگ ءَ نہ آں ، من ءَ چر اے درداں ءُ رنجاں آجو ءُ آزات بہ کن اِت ، گوں من ءَ وارسانی بزگی ، درتگ پُچی، گلامی سگگ بوگ ءَ نہ اِنت ، پمیشکا گودی ءَ وتی زند پہ مات ءَ ندر کُتگ۔
 
بلے مرچی ماتیں زمین گریوگ ءَ اِنت کہ درآمد من ءَ برگ ءَ اَنت ، منی دلبند ءَ دراتکگیں مڈی لٹ ءُ پل کنگ بوگ ءَ اَنت ، من ءَ چہ منی چکاں جتا کنگ بوگ ءَ اِنت ، منی گْوادر وارڈ ءَ کنگ بوگ ءَ اِنت ءُ منی چک اورماڑہ، پسنی ءُ جیونی چہ وتی براتیں گْوادر ءَ سندگ بوگ ءَ اِنت ، بلے من ءَ ھزار اپسوز ءُ ھزار ارمان بوگ ءَ اِنت کہ منی چکاں ھِچ سد ءُ سما پر نیست اِنت ، تھنا بس پہ وت ءَ جیڑگ ءَ اَنت۔
منی ننگ پادمال کنگ بوگ ءَ اِنت ، بلے منی بچ بے ھیال اَنت کہ آ اکبر بگٹی ءِ پسگ اَنت کہ آئی ءَ پہ یک درآمدیں زالبولے ءَ ننگ ءِ نام ءَ گوں زوراکاں جنگ کتگ ءُ مرچی من ء گلزمین آیانی مات ، منی ننگ ءُ لج پادمال کنگ بوگ ءَ اِنت ، بلے منی نرمزاریں بچ وش واب اَنت،  ءُ من ءَ بژن بیت کہ من وتی دلبنداں ھما وارس جاگہ داتگ اَنت کہ آیاں چہ ھمد ءَ وتی چم پچ کتگ اَنت ، ھمد ءَ وارتگ ءُ رُستگ اَنت ، مرچی ھمے شتگ ءُ پارلیمنٹ ءَ نشتگ اَنت ءُ منی سودا ءَ جنگ ءَ اَنت۔ چرایشانی کار ءُ کسباں منی دل ریش اِنت ، کدی کدی جیڑاں کہ چہ ھدا ءَ دوا کناں یا ھدا منی سینگ ءَ بہ ترکین ءُ منی ھمے پسگاں زندگ ءَ کل بہ کن ، بلے من  ءَ پد ءَ وتی ھما پسگانی گیر کئیت کہ آیاں پہ منی رکینگ ءَ  وتی زند کربان کتگ ءُ انگت ءَ ھم کنگ ءَ اَنت ، گڑا منی دست جھل ءَ بہ اَنت۔
من ء گُلزمین گڈسر ءَ وتی پسگاں گْوش آں پہ منی رکینگ ءَ چک ءُ پد مہ بہ اِت  ، وتی ھما کس ءُ آزیزاں گیر بہ یار اِت کہ آیاں پہ منی رکینگ ءَ چے کتگ ءُ شما چے کنگ ءَ اِت؟
اگاں شما مرچی منی رکینگ ءَ یکجاہ نہ بوت اِت ءُ من ءَ زالمانی دست ءَ دات ءُ منی ازت پادمال کت ، گڑا من ء گلزمین بیھ شمارا وتی ھکاں پھل نہ کن آں۔