بلوچ ، کِتاب ءُ زندان

نبشتہ کار: بابُل لتیپ

” چانکہ اِسراں ھاکم ءِ ھُکم ءَ

وانگ ءَ ھم کِتاب نیست مارا “

ایردستیں بلوچ ءِ نامدار ءُ گھبودی ءِ نامکپتگیں شھر گْوادر ءَ بلوچ نودربرانی ھمراھی ءَ زورگر ءَ کِتاب ھم آوار جتگ ءُ زندانی کُرتگ اَنت، بلے اے ھبر نوکیں ھبرے نہ اِنت کہ ما بژنیگ ءُ اجکّا بہ بہ اِیں۔۔۔۔۔۔۔۔

پرچا کہ گُلام ءَ را ھَچّ ارزِشت نیست، گُڑا کِتاب ءِ چے بِستار زورگِر ءِ گْور ءَ۔۔۔۔۔۔۔؟ ءُ آ چہ زانشت ءُ سما ءَ تُرس اِیت کہ چیردستیں بلوچ اگاں وانندگ ءُ زانتکار ، لائک ءُ بودناک بوت گُڑا الم وتی پدجَنگ ءَ در کپ اِیت۔ اگاں کسے وتی پدجَنگ ءَ درکپت گُڑا پہ دلجم بہ زان کہ آ وتی رھسر ءِ ھر رنگیں ڈنگر ءُ اڑانداں روپگ جنت ءُ کِشک ءَ پلگار اِیت ، ھمے دگ پلگارگ ءِ مزنیں کُمکّار پہ بنی آدم ءَ کِتاب اِنت ، بلے پہ چیردستیں بلوچ ءَ ھمے کِتاب زندان بوَگ ءِ سِلاہ اِنت کہ بدواہ ءِ چمّاں کُنٹگ جنت۔

چوناھیا ءَ ھما شے کہ پہ بنی آدم ءَ تاوانبار اَنت آیانی موکل ءُ بلوچستان ءِ ھر ھلک ءُ میتگ ، دشت ءُ کوچگ ءَ ترا دز کپ اِیت۔ ءُ آیانی شِنگ ءُ تالان کنگ ءَ مستِریں دست ریاست ءِ جِندئیگ اِنت ، اگاں ما درور بہ دے اِیں چوشیں پارلیمانی بازیں باسک ترا چو شپُکّیں ملک شاہ گورگیج ءَ دز کپ اِیت کہ آ ریاستی لشکر ءِ ھمکاری ءَ نِشا بھا کنوک اَنت۔

بلے! پد ءَ ھمے ماں پارلیمنٹ ءَ نشتگ ءُ وت ءَ اے چیردستیں راج ءِ نامگپتیں نمائندگ گْوش اَنت کہ آئی ھُنڈالاں گوں زورگر ءِ ھواری ءَ چو ھرّگ ءَ بُرّگ ءَ اَنت ، پمیشکا اے ھبر من پیسر ءَ گْوشت کہ مارا پرے گپّ ءَ بژن ءُ ارمانی بوَگی نہ اِنت۔ پرچا کہ ما زوراک ءِ پنجگاں زیردست ءُ آ ھاکم اِنت ، ءُ ھاکم ھمائی کنت کہ آئی ءَ را چے سُجیت۔۔۔۔۔۔۔ 

بلے!

منی راج ءِ بودناک ءُ وانندگیں ورنا وتی اے کاروان ءَ پہ کُچّک ءِ راشگاں مھتل مہ دار اَنت ، بلکیں ” کُچّک کہ وکّ اِیت کاروان وتی راہ ءَ روت یا راہ ءَ گْوز اِیت ”  ، ءُ اے کاروان پہ راج ءَ چِراگے کہ تھاری ءَ پْروش دنت ءُ رُوژنائی ءِ مِستاگ اِنت ، گُڑا جُنز کہ سپر پہ جُنزگ ءَ منزل کنت۔

پمیشکا من ءَ اِد ءَ یک اپریکی گْوشتِنے گیر آھگ ءَ اِنت ، آ گْوشِتن چو اے وڑ اِنت کہ: ” دریگتیں! وتی لوگ ءِ سوچوکاں اے گپّ بِہ زانتیں کہ پْر ءَ ھِچّ مُلّ (کیمت) نیست۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔”

چی ءَ کہ درآمد ءَ را اِنچو توان نیست کہ تئی جند ءِ ڈگار ءَ ترا گوں درآمدیں چمّاں بہ چار اِیت ، بلکیں آئی بگل ءَ اُوشتوکیں مردم اَچ ترا اِنت کہ آ اِنچو شِیکل اِنت ، ءُ تو وتی جند ءِ ڈگار ءَ چو درآمد ءَ سیلول۔۔۔۔۔۔۔۔

بلے! اگاں تئی ءُ کِتاب ءِ مھر ھمے وڑ ءَ برجاہ ءُ مُھکم بوت گُڑا آ ترا الم مادنیں دگ ءَ شون دنت ءُ تو اے ھبر ءَ زُوت پھم ئے کہ من پرچا وتی جند ءِ ڈگار ءَ اباشکو ءُ سلیول آں ، پمیشکا بدواہ نہ لوٹ اِیت کہ تو جِند ءِ پولگ ءَ سوبین بہ بہ ئے ءُ پدمنتگیں راج ءِ بابت ءَ جیڑگ ءَ ھوار آئی ءَ چہ تھاری ءَ در کنگ ءُ رُوژنائی ءِ پدانک ءَ سر کنگ ءِ واب ءَ بہ گِند ئے۔۔۔۔۔۔۔

چوش کہ اے تئی راجی ڈُبّہ ءُ زمہ واری اِنت کہ وت ءَ گوں کِتاباں کدی مہ سِند کہ آ تئی واب ءُ ارماناں مانایے دنت ، اگاں ناں چیردستی مارا چہ زند ءِ آسراتیاں زِبھر کنگ ءَ ابید چہ بنی آدمی ءِ کٹّ ءَ بارت ءُ گُمسار کنت۔ پرچا کہ چیردستی راجاں بے نام ءُ نِشان کنت ، اگاں ما گوں کِتاب ءَ وتی مھر ءُ سنگتی یلہ دات ءُ زوراک ءِ زورانسری ءِ دیم ءَ میلانک بوَگ ءِ بدل ءَ سر جھل کُت ، گُڑا مارا وتی کرگین ءِ ساھگ ھم سوچ اِیت۔ گھ ھمیش اِنت کہ ما مرچی زورگر ءِ ھر زوراکیانی دیم ءَ میلانک ءُ اے جار ءَ بہ جن اِیں کہ مئے مھر ءِ ریزبند اِنچو نِزور نہ اِنت کہ تئی زُلمانی ھار آئی ءَ پتار بہ دنت ، بلکیں مئے مھر جزماں چو زِر ءِ چَولاں ترا لیپگ کنت ءُ زُوت اَچ مئے ڈگار ءَ واتر بہ ئے۔۔۔۔۔۔۔۔

نہ اِلم ءِ شوک ، نہ کوم ءِ دوستی ، نہ سُدّ دنیا ئے

چوشیں بے جوھر ءُ جان دُزّ ءُ سُستیں نوجوان ءَ سوچ

(ناکو مراد ساھر)

دلگوش: ھما شَیر من کہ بندات ءَ نبشتگ، آ شَیر سکا دیری من ماھتاک “بلوچی” کوئٹہ ءِ تاکے ءَ ونتگ ءُ مرچی اناگت ءَ گیر اتک ، نہ زان آں شائر واجہ رزاک نادر اِنت یا دگہ کسے، اگاں شَیر ءِ سر ءُ چیر بوت پھلی لوٹ آں۔۔۔۔۔۔۔۔

‎