ھو ساجد! مرچی من ءَ تو گیر اَتکگ ئِے

نبشتہ کار: زُھرہ دشتی

تئی جند ءِ مادریں زُبان پد منتگ ءُ دیمروئی کُتگیں راجانی ھما جُوانتِریں پجار اِنت کہ ابید چہ زُبان ءَ راج سرجم نہ اَنت، انچوش کہ لُمہ گْوش اِیت: ” ابید چہ زُبان ءَ راج چو گیمُرتگیں بے ھُنڈالیں درچک ءَ اِنت، زُبان مان اِیت راج مان اِیت، راج مان اِیت گُڑا تئی کربلائیں وتن پھازگ بیت چہ یزیدانی پنچگ ءَ۔“
مئے نیزگاریں شاگِرد، باز نبشتہ کار، باز شائر ءُ رجانکار وت ءَ مزنیں راجدوست ءُ زُبان دوست لیک اِیت ءُ باز زُبان ءَ چہ دور اِنت ءُ دری زُبان ءَ ارزِشت دے اَنت، بلے ساجد بیا کہ نوں ما تئی دابیں بلوچی زُبان سینگارِتگیں، بلوچی زُبان ءِ ھما گیمُرتگیں ھُنڈالاں وتی سُھرچکیں ھوناں گوں آپ داتگیں یا تو اے بہ گْوش کہ تئی دابیں نبشتہ کار نوں کُج ءَ چِہ بہ شوھازیں؟ ما آیوکیں پدریچ ءِ وَ نبشتہ کار جوڑ بوتگ اِیں، بلے مُردنی ما نہ زان اِیں کہ ما چے نبشتہ کنگ ءَ اِیں، ما وتی پُرشتگ دپیں ند ءَ گوں وت وتی تاکانی تچکیں لکیرانی کِشک ءَ گار اِیں۔
ما ساجد اے ھم نہ زان اِیں کہ پہ کَے ءَ نبشتہ بہ کن اِیں ءُ پہ کئی کِرد ءِ نازینگ ءَ لبزانی کتار بہ کما اِیں، مئے اَھد ءِ بامردیں ساجِد ھُسین من زاناں کہ تئی نبشتہ کُتگیں دانک، تئی بے مُلّیں کِرد، تئی جُتائیں راجدوستی منی نبشتانک ءِ واستیگ نہ اِنت، بلے ھمے کہ ماھکانی بیت رولہ ءُ سر شپانی شھموکیں ماہ من ءَ گوں ایوکی ءُ جیڑگانی کِشک ءَ گوں وت بر اَنت۔ ھما ایوکی کہ تئی جند ءُ جند ءِ مانِشت تئی کُنٹ ءِ اندر ءَ بیگار ءُ بیگواہ اِنت۔ ھما جیڑگ کہ کرن جُنز اَنت، آ بے پسّہ اَنت۔ آ جیڑگ بس تئی جند ءِ باتِن ءَ درپ کُتگ اَنت کہ گوں کس ءَ درشان کنگ نہ بنت۔ ھمے جیڑگانی پسّہ دَیگ، باتِن ءِ دردیگیں پاھار، آزگیں ٹپّ ءُ ٹور، ارمانی ئیں جیڑگ ترا پہ نبشتہ کاری ءَ سِکین دے اَنت۔ بس گوں نبشتانکاں گوں تو مھروانیں سنگت باں ءُ پد ءَ من باں، منی ند منی جند ءِ ھما کُنٹ ءُ وام زُرتگ ءُ بے وسیں ارواہ، منی ٹپّ ءُ ٹوری ئیں مجگ ءِ نکش کُتگیں جیڑگ ءُ جیڑگانی کسّہ، گُڈسر ءَ منی بے وسی ءُ ساجد تئی دابیں کارِست، بس دگے ھِچّ۔۔۔۔۔۔۔۔۔
من اے ساھت ءَ ڈنّ ءَ دراَتکاں کہ گوں ماہ ءَ دیوان، نِند ءُ نیادے کناں ءُ کْوھنیں ھمبل ءُ رپتگیں باریگ ءِ مولُماں گوں دُچار کپاں، بلے ساجد مرچی تو من ءَ گیر اتک ئِے۔ ساجد مرچی من ءَ وتی چورھیں زُبان گیر اتک، مرچی من ءَ سویڈن ءِ ھون بدینوکیں زِر گیر اتک، ھو ساجد! مرچی من ءَ تئی مانشجاہ ءَ شک ءِ سر ءَ نبشتہ کُتگیں چیزّے دانک گیر اَتک کہ اُود ءَ ماں انگریزی زُبان ءَ نبشتہ اَت (Everyone thinks they are a mountain of truth,but brave are those ,who know truth will hurt yet still speak it.) اے دانک ءَ من چو اے داب ءَ رجانک کناں کہ اِد ءَ ھر مردُم وت ءَ یک راستی، مُھکمی ءُ ھکّ ءِ یک مزنیں ھسار ءُ کوھے پھم اِیت، بلے دلیر ءُ مُھکمیں مردُم ھما اِنت کہ آ پوہ اِنت ءُ شر زانت کہ ھردیں من ھک ءِ کِشک ءَ جُنزاں گُڑا آ کِشک ءِ پندانی بُررگ سک گْران اِنت، بلے پد ءَ ھم آ چہ راستی ءِ کِشک ءَ پُشت کِنز نہ بیت۔
ھو! مرچی منی گیر ءُ مُولُمانی گْرنچ کیچ ءِ راھسراں بُتکگ اَت، ھو! مرچی من ءَ ساجد گیر اَتک۔ ساجد تو زان ئِے کہ من ءَ وتی راج ءِ نابزانتی ءِ سر ءَ بژن ھم بیت ءُ من ءَ کندگ ھم کئیت، انچوش یک روچے من ءُ ماھِکان، منی تبک ءِ دگے دزگْوھارے کہ آئی نام زینب اَت۔ ما انچو گپ گپّ ءَ کپت اِیں گُڑا زینب ءَ ھر گپ ءِ مْیان ءَ بلوچی زُبان ءَ ھوار انگریزی ءُ اردو کارمرز کُت، من ءَ کتابے ھم گون اَت۔ آ کتاب اُستاد ابدلمجید گْوادری ءِ شائری ءِ کِتاب اَت، ماھِکان ءَ کند اِت کہ ”شریں نوں تو بِل وانگ ءَ، تو وت ءَ مزنیں زُبان دوستے سرپد بہ ئے۔“ زینب ءَ درائینت: ”ھو! اِشی ءَ انگلش ءُ آ دگے کِتاب ءِ وانگ مرگ اِنت، اے وتی اَرزشتیں وھد ءَ گوں بلوچی ءَ گْوازین اِیت۔“
گُڑا من درائینت ءُ گْوشت ھو اَڑے! انچو گْوش اَنت کہ ”زُبان من ءَ وت ءَ ھست، من پرچا دِگِر ءِ چمدار بہ باں۔“
زینب ءَ گْوشت: ”انوں وَ وھد انگریزی ءِ وھد اِنت، تو کپتگ ئے پش کپتگیں بلوچی ءِ رند ءَ۔“
من کند اِت ءُ پسّو ترّینت ھو! تئی بہ گندے راستاں، بلے مئے پچار زُبان اِنت۔ انگریزی ھینچو دیمروئی بہ کنت، آ من ءَ ءُ ترا زِندگ نہ دار اِیت۔ آئی ءَ من ءُ تو ھینچو وتی شاگِرداں سانمند بہ کنیں، آ دو ھینچو منی ءُ تئی گُلامی ءِ ھما مُرتگیں چُنڈ چُنڈیں روتگاں آپ دنت ءُ سبز کنت۔ گُڑا انچیں وھدے ھم کئیت کہ منی ءُ تئی زُبان ءِ ھما ھُنڈال چہ بُن ءَ ھُشک بنت ءُ آیانی جاگہ ءَ دری زُبان ءِ کِشار ساہ زور اَنت۔ منی گپّانی ھلاسی ءَ ھور ماھکان ءَ گْوشت: ”انوں وَ تانسریں بلوچ راج ءَ دیمروئی کُتگ کہ آ یورپ ءَ رواگ ءَ، بِزاں کینڈا، امریکہ، لندن یا درانڈیھ ءِ کُجام ھم شھر بہ بیت، آ گُڑا بلوچی نہ کن اَنت ؟“
من ماھِکان ءِ ھمے گپ ءَ گوں ساجد ھُسین ءِ زُبان دوستی ءَ دُچار کپتاں ءُ گْوشت راج ءِ دیمروئی ءُ اَجوئی کہ پہ درمُلک ءِ روگ ءُ جند ءِ دود ءُ ربیدگ ءُ زُبان ءِ ولگواج کنگ اِنت، گُڑا کریمہ ءُ ساجد پہ وتی بُنکّی واھِشتانی پد ءَ نمیران نہ بوتگ اَنت۔
ساجد! اے گپ ءَ وَ ماھِکان راست گْوش اِیت، بازیں انچیں بلوچ ھست کہ بلوچی زُبان ءَ ھبر کنگ ءَ یک ایب ءُ تژنے سرپد بنت۔ آ وتی کسانیں زھگاں دری زُبان ءِ ساھِگ ءَ رودین اَنت۔ ما کہ ھردیں شانزدھُمی کرن ءِ کِتاباں دربر اِیں، ھما کِتاب کہ دُگنیا پہ چمے ھم نہ چاریت اِش۔ ما کہ چار لبز دربر اِیں، گُڑا ما وتی بزگیں شاگِرد ءِ دیم ءَ وت ءَ مزنیں وانِندگ ءُ زانتکار کن اِیں ءُ ھرکس ءَ کِہ ھمے گُلامی ءِ اردو ءِ چاریں لبز در نہ بُرتگ اَنت، گُڑا ما آئی ءَ یک نابزانت ءُ ھیوانے سرپد بہ اِیں۔ ما آئی ءِ بلوچی گپاں ایرجن اِیں کہ تو ھِچ نہ زان ئے، پرچا کہ تو نہ ونتگ ءُ من ءَ منی مکتب جاہ ءُ شھدربرجاہ ءِ راھبراں ھمے پنت داتگ کہ منی ءُ تئی زُبان اردو اِنت۔ دُُگنیا ءَ دیمروئی کُتگ ءُ نوکیں دود ءُ ربیدگ ودی بوتگ، گُشان ما کوپگاں اتکگ ءُ تو انگت وتی ھما بلوچی پوشاک، زُبان، دود ءُ ربیدگانی سر ءَ نشتگ ئے۔
ساجد ھُسین! گُڑا تئی درمُلک بوگ ءُ پد ءَ ماں درمُلک ءَ انگریزی زُبان ءِ میان ءَ بلوچی زُبان ءِ دی ءَ برگ ءَ من نہ زاناں اِیرے بہ جناں یا اے بہ گْوشاں کہ ساجد تو مئے گُلامیں راج ءِ بلوچی ءِ چورھیں زُبان ءِ تاموریں شپانی رُژن بلینوکیں کندیل ءُ ترا سُھرچکیں دْروت۔ ءُ بانُک کریمہ من نہ زاناں تئی دود ءُ ربیدگانی زِندگ دارگ ءُ راجدوستی ءُ چورھیں راج ءِ مات کہ مرچی سرجمیں دُگنیا ترا لُمہ گْوش اِیت، من نہ زاناں تئی بلوچی پوشاک، دود ءُ ربیدگانی زِندگ دارگ ءِ واستا ترا ھم دْروت بہ گْوشاں یا اے بہ گْوشاں کہ تو پرچا دیمروئی نہ کُتگ ءُ درمُلک ءَ رپتگ ئِے پرچا وتی دود ءُ ربیدگ پادمال نہ کُتگ اَنت۔
بانُک ءُ ساجد! مئے راج وت ءَ نبشتہ کار ءُ راجدوست وَ کنت، بلے وتی پادانی گُلامی ءِ سانکلانی درداں نہ مار اِیت۔ آ وتی ھما اَجوئی کہ سدانی سال گوں مُھریں زمزیلاں بندیگ کُتگ، ھما اَجوئی ءِ پادانی ھوناں نہ گِند اِیت کہ آ ھوناں نوں کور ءِ ھارے ملّینتگ۔ راج بس وتی گُلامی ءِ وابانی دُگنیا ءَ گوں بے سما اِنت۔
من کہ ھردیں گْوادر ءِ راج مُچّی ءَ شُت آں، گُڑا مردُم سک سک باز اھست اَت۔ بے کِساس ءُ روانک ءِ سر گِندگ نہ بوت چہ مردُمانی مُچّی ءَ، بلے اُود ءَ کہ من ھرکسی وانگ ءُ دربرگ ءِ جُھد کُت بے سوب بوت آں۔ اُود ءَ من ءَ انچو گُمان بوت کہ ھرکس وتی زِندمان ءِ سیاہ گْواتیں دنزانی تہ ءَ بیگواہ اِنت، اُود ءَ بھر وَ ھرکس ءَ زُرتگ اَت، بلے کس وتی جند ءَ ھم پجّا آرگ ءَ نہ اَت۔ کس نہ مارگ ءَ اَت کہ ما چی ءَ اتکگ اَیں، انچو گُمان بوت کِہ ھرکس پہ ندارہ اتکگ ءُ ھر کس رسانکدر ءَ وت ءَ راجدوست پیشدارگ ءِ جُھد ءَ اَت۔ ھر کس وتی جند ءِ راج ءِ دیم ءَ وت ءَ یک زانتکارے پھمگ ءَ اَت، گُڑا من ءَ ھمے روچ ءَ ڈاکٹر ھنیپ ءِ گپ گیر اَتک کہ آئی گوں بانک کریمہ ءَ گْوشتگ۔ آ گْوش اِیت: ”بانُک تو ھمے راج ءِ واستا ملک پہ مُلک در پہ در، میتگ پہ میتگ ءُ ھزار چکاسانی دیمپان بوتگ ئے، من ءَ وَ بِل بلے بانُک اے تئی پیمیں شرپداریں مردُم ءَ ھم نہ بکش اَنت کہ تو اِشانی واستا جُھد ءَ ئے۔“
بانُک ءَ کند اِت ءُ گْوشت: ”ھو! اے راج ءُ اے مردُم ھمیش اَنت“
ھمے داب ءَ من ھردیں راج مُچّی ءِ ھر مردُم ءِ سر ءَ کہ چم شانک داتاں، ھرکس یک دومیگ ءَ ڈوبارگ ءَ اَت۔ ھرکس وتی راج ءِ رھشونانی اِیردگِری ءَ گُلائیش اَت۔ من کہ ساھتے گوں وت ءَ جیڑ اِت، چہ زُبان ءَ دراتک اگاں اے راج چوش مہ بوتیں، گُڑا ساجد تئی دابیں بامرد نبشتہ کار نہ بوتگ اِت اَنت۔ تو ھمے زُبان ءُ ھمے راج ءِ رکّینگ ءَ درانڈیھ ءِ بزگیں زِند گُوازینگ ءَ لاچار بوتگ ئِے، ھَیر ساجد ءِ گپ ءُ گِلہ وَ باز اَنت، اگاں وھد ءَ موہ دات ءُ نِزوریں ند، چاردھی ماھکان ءُ دریچکیں زھیر بندیں رولہ ءَ، ءُ پد ءَ بے وسیں ارواہ ءَ اگاں ھمراھداری کُت الم دُچار کپیں۔
ھو ساجد! بلوچی زُبان ءِ گُنگیں چیھانٹانی ءُ بانُک ءِ زھیرانی اندیمیں پادبْرمشاں، تُمپ ءُ نِزراَباد ءِ راھگوازیں مُساپِر کہ مُجتی گْوز اَنت تئی ءُ لُمہ ءِ مانشجاہ ءِ سُرمگیں ھاکاں دیدگاں دار اِیت ءُ پد ءَ تئی شک ءِ کُلوہ ءَ وان اِیت ءُ ترا دْراھبات کنت۔ اے سرجمیں جِیڑگانی مْیان ءَ ساجد من ءَ، ءُ منی زُبان ءَ تو گیر اتکگ ئِے۔ ھو ساجد! مرچی پد ءَ من ءَ تو گیر اتکگ ئِے، مرچی پد ءَ تو گیر اتکگ ئِے۔۔۔۔۔۔